Son dönemde gerçekleşen Katma Değer Vergisi (KDV) artışı, sigara fiyatlarında büyük bir etki yaratmış durumda. KDV oranının yüzde 18’den yüzde 20’ye çıkması, sigara fiyatlarında ciddi bir artışa neden olurken, vergi yükünün de yüzde 81’den yüzde 82.5’e çıkmasına yol açtı. Bu durum, tütün mamulleri için maliyetleri artıran bir faktör haline geldi.
KDV artışının etkilerini anlamak için vergilendirme sistemini incelemek önemlidir. Sigara gibi bazı ürünlerde vergilendirme biçimi, diğer ürünlere göre farklılık gösterir. Sigaralarda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve KDV, nispi unsurlar üzerinden hesaplanır. Bu da fiyatlarda daha fazla artışa neden olur.
Son KDV artışıyla birlikte sigaradaki toplam vergi yükü daha da arttı. Mali çarpan olarak adlandırılan bir katsayı, maliyet artışlarının fiyata nasıl yansıdığını gösterir. Sigara sektöründe mali çarpan, KDV artışıyla birlikte yükselerek 6.8’den 7.5’e çıktı. Bu da demek oluyor ki, sigara üreticilerinin 1 kuruşluk fiyat artışı, vatandaşlara 7.5 kuruş olarak yansıyacak.
Vergilendirmenin nispi unsurlardan oluştuğu sektörlerde, vergi artışları nihai fiyatlara daha fazla yansır. Sigara sektörü bu konuda en çarpıcı örneklerden biridir. ÖTV ve KDV artışları, sigara fiyatlarında önemli bir etki yaratır ve mali çarpanı yükseltir. Son KDV artışıyla birlikte sigara fiyatlarına yaklaşık 5 liralık bir zam bekleniyor.
Elbette vergi artışları vatandaşlar için hoş bir sürpriz olmamıştır. Ancak bu makalede vergi artışları ve nedenleri üzerinde durmak yerine, teknik aksaklıklara odaklanacağız. Özellikle otomobil, tütün ürünleri ve alkollü içecekler gibi vergilendirme sistemi karmaşık olan sektörlerde vergi artışlarının fiyatlara daha fazla yansıdığını gözlemlemekteyiz.
Mali çarpanın düşürülmesi ve vergilendirme sisteminin gözden geçirilmesi, sigara fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisini azaltabilir. Uzmanlar, maktu vergi bazlı bir ÖTV sistemi ve düşük mali çarpanla sigara fiyatlarındaki artışın kontrol altında tutulabileceğini savunuyor. Bu şekilde vergi yükü korunurken, fiyat artışları daha sınırlı olabilir.
Sonuç olarak, KDV artışının sigara fiyatları üzerindeki etkisi oldukça büyük. Vergilendirme sisteminin nispi unsurlardan oluşması ve mali çarpanın yükselmesi, sigara fiyatlarındaki artışı daha da fazlalaştırıyor. Uzmanlar, vergilendirme sisteminin gözden geçirilmesi ve mali çarpanın düşürülmesi yönünde önerilerde bulunuyor. Bu şekilde vergi gelirleri korunurken, sigara fiyatlarındaki artışların enflasyon üzerindeki etkisi de azaltılabilir.