Türkiye’nin çelik sektörü, 2023 yılının ağustos ayında önemli bir büyüme kaydetti. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’nin (TÇÜD) verilerine göre, ham çelik üretimi geçen yılın aynı dönemine göre %13,9 oranında artarak 3,1 milyon tona ulaştı. Bu artış, Türkiye’nin çelik üretimindeki istikrarlı büyüme trendini bir kez daha ortaya koydu.

İhracatta Artış, İthalatta Düşüş

Çelik üretimindeki artışın yanı sıra, Türkiye’nin çelik ürünleri ihracatı da önemli ölçüde yükseldi. Hem miktar hem de değer olarak artış gösteren ihracat, Türkiye’nin çelik sektörünün küresel pazardaki rekabet gücünü bir kez daha kanıtladı. Özellikle Avrupa Birliği’ne yönelik ihracatta gözlenen önemli artış, sektörün büyüme potansiyelini ortaya koyuyor.

İhracattaki bu artışın karşısında, ithalat ise düşüş gösterdi. Bu durum, yerli üretimin artması ve ithal ikamesinin güçlenmesi olarak değerlendirilebilir.

Dünya Çelik Üretimi ve Türkiye’nin Konumu

Dünya genelinde çelik üretimi, özellikle Çin’deki yavaşlama nedeniyle hafif bir düşüş gösterse de, Türkiye bu trendin dışında kalarak üretimde önemli bir artış yakaladı. Bu durum, Türkiye’nin çelik sektörünün küresel ölçekte önemli bir oyuncu olduğunu gösteriyor.

Sektörün Geleceği

Türkiye’nin çelik sektörü, önümüzdeki dönemde de büyümeye devam edecek gibi görünüyor. Özellikle otomotiv, inşaat ve beyaz eşya gibi sektörlerdeki büyüme, çelik talebini artırarak sektörün büyümesine katkı sağlayacak. Ayrıca, yeşil dönüşüm sürecinde çelik sektörünün önemi artacak ve düşük karbonlu çelik üretimi gibi yeni teknolojilere yönelik yatırımların artması bekleniyor.

Sektörün Karşılaştığı Zorluklar

Ancak, çelik sektörü bazı zorluklarla da karşı karşıya. Enflasyon, enerji maliyetlerinin artması ve küresel ekonomideki belirsizlikler, sektörün büyümesini olumsuz etkileyebilecek faktörler arasında yer alıyor. Ayrıca, çelik üretimi çevreye olan etkileri nedeniyle daha sıkı düzenlemelerle karşı karşıya kalabilir.

Türkiye’nin çelik sektörü, güçlü bir büyüme trendi gösteriyor. Üretim ve ihracattaki artış, sektörün geleceği açısından umut verici bir tablo çiziyor. Ancak, sektörün sürdürülebilir bir şekilde büyümesi için çevresel sorunlara duyarlı ve teknolojik gelişmeleri takip eden bir yaklaşım benimsenmesi gerekiyor.

Artan İşbirlikleri ve Stratejik Anlaşmalar Temel Oluyor:

Bu ticaret hacmindeki artışın temelinde, Türkiye ile Romanya arasında son yıllarda gelişen siyasi ve ekonomik ilişkiler yatıyor. İki ülke arasında enerji ve inşaat alanlarında yapılan işbirlikleri öne çıkarken, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi‘nin kurulması da bu gelişmelere ivme kazandırdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Romanya Başbakanı Marcel Ciolacu huzurunda imzalanan 6 anlaşma, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik bağları daha da güçlendirdi.

Kimya ve Çelik Sektörleri Öncülük Ediyor:

Romanya’ya yapılan ihracatta öne çıkan sektörler arasında kimya maddeleri ve mamulleri ilk sırada yer alıyor. Bu sektörden Romanya’ya 1,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Kimyayı çelik, otomotiv, demir-çelik dışı metaller ve yaş meyve-sebze sektörleri takip ediyor.

İstanbul İhracatta Lider Şehir:

Romanya’ya yapılan ihracatta İstanbul ilk sırada yer alıyor. İstanbul’dan Romanya’ya 2,1 milyar dolarlık ihracat yapılırken, Bursa 401,3 milyon dolar, Kocaeli 375,8 milyon dolar, Hatay 190,1 milyon dolar ve İzmir 106,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi.

Türkiye’nin İhracat Zirvesi Devam Ediyor:

Romanya’daki artışın yanında, Türkiye’nin genel ihracat performansı da oldukça başarılı. 2024’ün ilk yarısında Türkiye’nin toplam ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %13,8 artarak 138 milyar 536 milyon dolara ulaştı. Bu artış ile Türkiye, ihracatını en fazla artıran ülkeler arasında ilk sıralarda yer aldı.

Artışın Ardındaki Güçlü Faktörler:

• İç ve dış talepteki artış: Hem yurt içi inşaat ve imalat sektörlerindeki canlanma hem de ihracat pazarlarındaki talep artışı, çelik üretimini yukarı çeken temel faktörler arasında yer alıyor.
• Artan üretim kapasitesi: Son yıllardaki yatırımlar sayesinde Türkiye’nin çelik üretim kapasitesi önemli ölçüde arttı. Bu durum, artan talebi karşılamada ve üretimde daha fazla esneklik sağlamada önemli rol oynuyor.
• Ham madde fiyatlarındaki istikrar: Hurda demir gibi ham madde fiyatlarındaki istikrar da üretim maliyetlerini kontrol altında tutmaya ve sektörün karlılığını korumaya yardımcı oluyor.

Artışın Sektöre ve Ekonomiye Katkıları:

• Artan istihdam: Çelik üretimindeki artış, sektörde doğrudan ve dolaylı olarak önemli bir istihdam yaratıyor. Bu durum, bölgesel kalkınmaya ve genel ekonomiye katkıda bulunuyor.
• Daha fazla ihracat: Artan üretim, çelik ürünlerinin ihracatını da artırıyor. Bu durum, Türkiye’nin döviz gelirlerini ve cari açığını iyileştirmeye yardımcı oluyor.
• Güçlü sanayi altyapısı: Çelik, birçok sanayi kolunun temel girdisidir. Çelik üretimindeki artış, Türkiye’nin sanayi altyapısını güçlendirmeye ve ülkeyi daha rekabetçi hale getirmeye katkıda bulunur.

Türkiye çelik sektörü, 2024 yılı mayıs ayında gösterdiği güçlü artışla istikrarlı bir büyüme ivmesi yakaladığını kanıtlamış durumda. Bu durum, sektörün geleceği için oldukça umut verici bir tablo çiziyor. Artan üretim, istihdamın artmasına, ihracatın yükselmesine ve Türkiye ekonomisinin güçlenmesine katkıda bulunacaktır.

Ekonomi Beklentilerin Üzerinde Büyüyor

Gültepe, yazılı açıklamasında, Türkiye ekonomisinin son 15 çeyrektir aralıksız büyüme kaydettiğini ve bunun son derece önemli bir gelişme olduğunu ifade etti. Gültepe, bu büyümede net ihracatın ve ihracatın önemli rol oynadığını ve rekabetçiliğin korunmasının büyümeye daha da fazla katkıda bulunacağını vurguladı.

Net İhracat ve İhracat Büyüme Kaynağı

Gültepe, ilk çeyrekte mal ihracatının yüzde 3,5, hizmet ihracatının ise yüzde 8 arttığını ve toplam mal ve hizmet ihracatının yüzde 4,5 artışla 83,5 milyar dolara ulaştığını aktardı. Gültepe, bu verilerin net ihracatın ve ihracatın büyümeye önemli katkıda bulunduğunu gösterdiğini belirtti.

Uluslararası Kuruluşlardan Olumlu Tahminler

Gültepe, uluslararası kuruluşların da Türkiye’ye yönelik büyüme tahminlerini olumlu yönde revize etmeyi sürdürdüğünü kaydetti. Gültepe, IMF’nin ardından OECD’nin de Türkiye’nin 2024 büyüme tahminini yüzde 2,9’dan 3,4’e yükselttiğini hatırlatarak, küresel talepteki toparlanmanın devam ettiğini ve rekabetçiliğe zarar veren etkenlerin ortadan kaldırılması durumunda ihracatın büyümeye katkısının artarak devam edeceğine inandığını söyledi.

Gümrük Birliği’nin Genişletilmesi Hedefleniyor

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, AB ile ilişkilerde en büyük hedefin Gümrük Birliği’nin her iki tarafın da yararına olacak şekilde genişletilmesi ve güncellenmesi olduğunu söyledi. Bolat, Gümrük Birliği’nde güncelleme ve sorunların giderilmesi için çalışmalar yapıldığını ve çeşitli konularda karşılıklı anlayışa sahip olunduğunu belirtti.

İlk Toplantı 8 Temmuz’da

Bakan Bolat, Dombrovskis’in Türkiye ile üst düzey ticari diyalog kurmayı önermesinden ve bu teklifi kabul ettiklerinden memnun olduğunu ifade etti. Dombrovskis’in kendilerini ve heyetlerini 8 Temmuz’da Brüksel’de üst düzey ticari diyaloğun ilk toplantısı için davet ettiğini aktaran Bolat, Türkiye ile AB arasında gündemdeki birçok konu üzerinde çalışacaklarını ve temasların yakın biçimde devam edeceğini söyledi.

Türkiye AB’nin 5. Büyük Ticaret Ortağı

Bolat, Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 40’ını AB ile yaptığını ve Türkiye’nin AB’nin 5. büyük ticaret ortağı konumunda olduğunu hatırlattı. Bolat, AB ve Türkiye’nin ticarette birbirine ihtiyaç duyduğuna işaret ederek, “Çeşitli konularda birlikte çalışarak ve işbirliği yaparak ekonomik ilişkilerimizi birçok yönden geliştireceğiz.” dedi.

Dombrovskis: Türkiye Kilit Bir Ortaktır

AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis de Türkiye ile 8 Temmuz’da ilk yüksek düzeyli ticari diyaloğu gerçekleştireceklerini açıklamaktan mutluluk duyduğunu söyledi. Dombrovskis, Türkiye’nin AB için kilit bir ortak olduğunu ve bu karşılıklı hacmin yıllar içinde sürekli arttığı ticareti de içerdiğini belirtti. Dombrovskis, TİM’in Brüksel ofisi açılmasını memnuniyetle karşıladığını da ifade etti.

Ticaret Hacmi Rekor Kırdı

Dombrovskis, AB ile Türkiye arasındaki ticaretin 2023 yılında 206 milyar avroyu aşan yeni bir rekora ulaştığını ve bunun Türkiye’yi bir önceki yıl yedinci sıradan geçen yıl AB’nin beşinci en büyük ticaret ortağı haline getirdiğini açıkladı.

Karşılıklı Fayda Hedefleniyor

Dombrovskis, Türkiye ile işbirliği ve karşılıklı fayda sağlayan ilişkiler geliştirmenin AB’nin stratejik çıkarına olduğunu vurguladı. Dombrovskis, bu toplantının güçlü ekonomik ve ticari ilişkiler kurmak amacıyla Türkiye ile yeniden bir araya gelme ve daha güçlü ilişkiler kurma yolunda umut verici bir adım olduğunu söyledi.

Bakan Bolat, DEİK’in Türkiye’nin ihracat misyonunun öncülüğünü yapan lokomotiflerden biri olduğuna işaret ederek, Türkiye’yi dünyanın en fazla ihracat yapan ülkeleri arasına yükseltmek için gece gündüz kamu ve özel teşebbüs birlikte çalıştıklarını ifade etti.

Hedefler ve Başarılar:

• 2024 yılı için 267 milyar dolar mal ve 110 milyar dolar hizmet ihracatı ile toplamda 377 milyar dolar ihracat ve döviz geliri hedefleniyor.
• Geçen yıl 356,5 milyar dolar ihracat ve döviz geliri sağlandı.
• Bu yılın ilk 5 aylık ihracat rakamları, hedefin gerçekleşeceğini gösteriyor.
• Türkiye geçen yıl 240’tan fazla ülkeye ihracat yaparak 70’inde rekor kırdı.
• 49 ülkeye 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirildi.
• İhracatçı sayısı 140 bine, 1 milyar dolar ihracat yapan il sayısı ise 30’a yükseldi.
• Afrika’ya 16 milyar dolar, Amerika Kıtası’na 22 milyar dolar ve Asya pazarına 65 milyar dolar yıllık ihracat yapılıyor.
• Hedef, günlük mal ihracatını 1,5 milyar dolara çıkarmak.
• Türk müteahhitlik firmaları 136 farklı ülkede 507 milyar dolar değerinde 12 bin 200 proje üstlendi.

Bölgesel ve Uluslararası İlişkiler:

• 23 Serbest Ticaret Anlaşması (STA) ve 4 Tercihli Ticaret Anlaşması (TTA) yürürlükte.
• Son bir yılda Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Azerbaycan ile imzalanan anlaşmalar yürürlüğe girdi.
• Ukrayna ile STA onaylanma aşamasında.
• Körfez İşbirliği Konseyi ve İngiltere ile hizmetler sektöründeki STA müzakereleri başladı.
• Tüm dünya ile ilişkiler ağı genişletiliyor ve güçlendiriliyor.

Türkiye’nin Öncül Rolü:

• Türkiye, İsrail ile ticareti durdurma kararıyla dünyada bir ilke imza attı.
• Bu kararın ardından Belçika, İspanya, İrlanda ve Norveç gibi ülkeler de Filistin Devleti’ni tanıdı.
• Türkiye, Filistin Devleti ile istişare ve koordinasyon içinde hareket etti.
• Bu karar, dünya kamuoyunda, özellikle ABD ve Batılı ülkelerde büyük bir yankı uyandırdı.
• Türkiye, insani ve vicdani bir hareketin öncüsü oldu.

Bakan Bolat’ın konuşması, Türkiye’nin ekonomik ve siyasi açıdan küresel arenada önemli bir aktör olduğunu gösteriyor. DEİK’in desteğiyle Türkiye’nin ihracat hedeflerine ulaşacağına ve uluslararası ilişkilerde öncü bir rol oynamaya devam edeceğine inanmak için güçlü nedenler var.

Lisansız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklikler Artışı Tetikledi

Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Genel Sekreteri Hakan Erkan, bu artışta Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerin önemli rol oynadığını söyledi. Önceki yönetmelikte lisanssız elektrik üretim tesisleri ile tüketim tesislerinin aynı dağıtım lisansı bölgesinde olması gerekirken, bu kısıtlamanın kaldırılması ve ilgili tesislere üretim fazlasını satma imkanı tanınması, kurulumları hızlandırdı.

İhracatçı Firmalar Güneş Enerjisine Yöneldi

Erkan, Avrupa Birliği’nin “Yeşil Mutabakat” programı çerçevesinde Türkiye’nin sanayi sektörünün de üretim yaparken karbon salımı yapmayarak veya nötrleyerek faaliyet göstermeyi amaçladığını ve ihracat yapan firmaların ihtiyacı olan elektriği yenilenebilir kaynaklardan karşılamaya yöneldiğini aktardı. Fabrikaların karbon ayak izini düşürmesinde en hızlı yollardan birinin bu olduğunu ifade eden Erkan, bu sebeple özellikle ihracat yapan firmaların 1 Ocak 2026’dan önce elektrik ihtiyacını yenilenebilir enerjiden karşılamak için lisanssız güneş santralleri kurmaya başladığını söyledi.

Hedefe Ulaşmak Mümkün

Erkan, bu gelişmelerle ilerleyen zamanlarda güneş enerjisi kurulu gücünde yeni rekor artışların olacağına dikkati çekerek, “Yatırımcıların aldığı çağrı mektupları neticesinde yüksek güçlerde santraller devreye girecek ve artışlar hız kesmeden devam edecek. Sayın Bakanımızın dile getirdiği her yıl 3,5 gigavat güneş ve 1,5 rüzgar santrali devreye alma hedefine bu şekilde çok rahat ulaşabileceğimizi düşünüyorum.” diye konuştu.

Güneş enerjisi kurulu gücündeki bu rekor artış, Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını azaltma ve net sıfır emisyon hedefine ulaşma çabalarında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler ve ihracatçı firmaların yenilenebilir enerjiye yönelmesi, bu artışın temel sebepleri arasında yer alıyor. Güneş enerjisindeki bu gelişmeler, Türkiye’nin enerji sektöründe önemli bir dönüşümün yaşanacağına işaret ediyor.

İsrail’den İthalat Azalıyor:

İki ülke arasında tohum ticareti 1990’lı yıllarda başlamış olsa da, Güler’in açıklamasına göre, son yıllarda İsrail’den yapılan tohum ithalatı önemli ölçüde azaldı. 2017’de yüzde 5 olan bu oran 2022’de yüzde 2,51’e, geçen yıl ise yüzde 1,96’ya geriledi.

Türkiye Tohumculuk Sektöründe Güçlü:

Güler, Türkiye’nin tohumculuk sektörünün tecrübe ve sermayesiyle uluslararası şirketlerle rekabet edebilecek düzeyde olduğunu söyledi. Sektörün rakip ülkelere göre daha genç sayıldığını ve hızla geliştiğini belirten Güler, Türkiye’nin birçok tarım ürününde tohumda yüzde 100’e yakın bir yeterlilik oranına sahip olduğunu ifade etti.

Bazı Ürünlerde İthalat:

Şekerpancarı, patates, mısır, ayçiçeği ve bazı kışlık sebze türleri gibi ana vatanı Türkiye olmayan ürünlerde hala ithalat yapıldığını belirten Güler, bu ürünlerde de dışa bağımlılığın azaltılması için çalışmaların devam ettiğini söyledi.

Artan Meyve-Sebze İhracatında Tohumların Payı:

Türkiye’nin yaş meyve-sebze ihracatındaki artışta da kaliteli tohumlukların ve çoğaltım materyallerinin kullanılmasının önemli rol oynadığını vurgulayan Güler, bu başarının tohumculuk sektörünün gelişmesinin bir göstergesi olduğunu ifade etti.

Türkiye tohumculuk sektörü son yıllarda önemli bir atılım içerisinde ve bu alanda dışa bağımlılık giderek azalıyor. Güler’in açıklamaları da bu gelişmeyi net bir şekilde ortaya koyuyor. Tohumda kendi kendine yeten bir Türkiye için çalışmaların devam edeceği ve bu hedefe ulaşılacağı aşikar.

İhracatta Fındık Zirvede:

Bölgenin en fazla ihraç ettiği ürünler arasında fındık, su ürünleri ve mamulleri, yaş meyve sebze, maden ve metaller ve taşıt araçları ve yan sanayisi yer alıyor. Fındık 258 milyon 101 bin 314 dolarla ihracatın lideri konumunda.

İhracat Yapılan Ülke Sayısı 120’ye Ulaştı:

Doğu Karadeniz ihracatçıları, 4 ayda 120 ülkeye ürün satmayı başardı. En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla İtalya, Rusya Federasyonu, Gürcistan, Almanya ve Çin oldu. Çin’e ihracat yüzde 46, Gürcistan’a yüzde 19 ve Almanya’ya yüzde 1 oranında arttı.

Yeni Pazarlara Giriş:

Geçen yılın aynı dönemine kıyasla Vietnam, Japonya, Güney Kore, İzlanda, Finlandiya, Birleşik Arap Emirlikleri, Danimarka, Ürdün, Çekya, Tunus ve Estonya’ya yapılan ihracatta önemli artışlar yaşandı. Ayrıca, bu dönemde ilk defa İzlanda, Venezuela, Sri Lanka, Moğolistan, Bahreyn, Palau, Filipinler, Mayotte ve Umman gibi ülkelere de ihracat yapıldı.

Doğu Karadeniz’in ihracat rakamları, bölgenin ekonomik kalkınmasına ve Türkiye’nin genel ihracatına önemli katkıda bulunuyor. Yeni pazarlara açılma ve ihracatı artırma hedefleri doğrultusunda çalışmaların devam etmesi bölge ekonomisi için büyük önem taşıyor.

2023’te Cari Dengede Düşüş

2023 yılı boyunca cari açığın 2022’ye göre düşmesi, ihracatın ithalatı aşması ve hizmetler dengesinin iyileşmesiyle açıklanıyor. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise 4 milyar 162 milyon dolar fazla verdi.

Doğrudan Yatırımlarda Artış

Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler aralık ayında 317 milyon dolar olurken, 2023’ün tamamında 4,7 milyar dolarlık giriş oldu. Bu da yatırımcı güveninin arttığını gösteren bir gelişme olarak yorumlanıyor.

Değerlendirme

2023 yılı cari işlemler açığı, 2022’ye göre düşüş göstermiş olsa da, hala yüksek bir seviyede seyrediyor. Cari açığın düşürülmesi için ihracatın artırılması, ithalatın azaltılması ve hizmetler dengesinin daha da iyileştirilmesi gerekiyor.