Kredi Büyümesi Sınırları Düşürüldü:

• Merkez Bankası, 26 Ocak 2024 tarihinde yaptığı toplantıda, ticari krediler için aylık büyüme sınırını %2,5’ten %2’ye, ihtiyaç kredilerinde ise %3’ten %2’ye düşürdü.

Uzman Görüşleri:

• Uzmanlara göre, bu karar bankaları kredi verme konusunda daha seçici olmaya itecek.
• Bankalar, sınırların üzerinde kredi büyümesi gerçekleştirmeleri halinde ek maliyetlerle karşı karşıya kalacak.
• Bu durum, kredi faizlerinde artışa yol açacak.
• Mevduat faizlerinde de artış olması bekleniyor.

Piyasalara Etkisi:

• Kredi faizlerindeki artış, yatırımları ve tüketimi olumsuz etkileyebilir.
• Bu durum, ekonomik büyümenin yavaşlamasına neden olabilir.
• Mevduat faizlerindeki artış ise tasarrufu teşvik edebilir.

Stratejist Çağlar Toros’un Görüşleri:

• NTV yayınında konuya ilişkin soruları yanıtlayan Stratejist Çağlar Toros, Merkez Bankası’nın kararının enflasyonla mücadelede önemli bir adım olduğunu söyledi.
• Toros, kredi faizlerinde bir miktar artış olması beklendiğini, ancak bunun ekonomik büyümeyi çok fazla etkilemeyeceğini savundu.
• Toros, mevduat faizlerindeki artışın ise tasarrufu teşvik edeceğini ve enflasyona karşı bir koruma sağlayacağını belirtti.

Merkez Bankası’nın kredi büyüme sınırlarını düşürmesi, piyasalarda bazı dalgalanmalara neden olabilir. Ancak, bu kararın enflasyonla mücadelede önemli bir adım olması bekleniyor.

Sıkılaştırma Politikasının Gerekçesi:

TCMB, 2023’ün ikinci yarısında parasal sıkılaştırma sürecine başlamıştı. Bu politikanın temel amacı, dezenflasyonu en kısa sürede tesis etmek, enflasyon beklentilerini kontrol altına almak ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmayı düzeltmekti.

Sterilizasyon Araçları ve Etkisi:

Kur korumalı mevduat (KKM) ve döviz işlemlerinden kaynaklı TL likidite fazlası, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini olumsuz etkilemekteydi. Bu fazlayı sterilize etmek için TCMB, çeşitli araçlar kullandı. Temmuz, Eylül ve Kasım aylarında yapılan zorunlu karşılık oran artışları ile toplam 1 trilyon lira sterilize edildi. Bu sayede, fonlama ihtiyacı Temmuz 2023 ortasında 926 milyar lira iken, 21 Aralık 2023’te 1,269 trilyon liraya yükseldi.

30 Ocak Zorunlu Karşılık Düzenlemesi:

21 Aralık 2023’te TL depo alım ihaleleri ile sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırıldı. 30 Ocak 2024’te ise zorunlu karşılık uygulamasında değişikliğe gidildi. KKM’ler için zorunlu karşılık oranları indirilirken, döviz cinsi hesaplar için TL cinsinden ilave zorunlu karşılık oranında artış yapıldı. Bu düzenlemenin net etkisi 125,8 milyar lira sıkılaşma yönünde oldu.

Depo İhaleleri ile Likidite Çekilmesi:

22 Aralık 2023’ten itibaren 1 ve 2 hafta vadeli TL depo alım ihaleleri ile sistemdeki fazla likidite sterilize edildi. 25 Ocak 2024 itibarıyla depo ihaleleri ile çekilen tutar 32 milyar lira düzeyine indi.

Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık hamlesi, parasal sıkılaştırma politikasının önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu hamleyle birlikte, enflasyonla mücadelede ve finansal istikrarın korunmasında önemli bir adım atılmış oldu.

Beklentilerde paralellik

AA Finans’ın, 14 ekonomistin katılımıyla yaptığı ankette 250 baz puan artış bekleniyordu.

Karar metninde neler var?

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun karar metninde şu ifadeler yer aldı:

“Kasım ayında sınırlı bir artış kaydeden manşet enflasyon son Enflasyon Raporu’nda sunulan görünümle uyumlu seyretmektedir. Yurt içi talebin mevcut seviyesi, hizmet fiyatlarındaki katılık ve jeopolitik riskler enflasyon baskılarını canlı tutmaktadır. Öte yandan, yakın döneme ilişkin göstergeler, parasal sıkılaştırmanın finansal koşullara yansımasıyla yurt içi talepteki dengelenmenin devam ettiğine işaret etmektedir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarında sınırlı bir iyileşmenin başladığını da değerlendirmektedir. Dış finansman koşullarındaki belirgin iyileşme, rezervlerde süregelen artış, talepteki dengelenmenin cari işlemler hesabına desteği ve Türk lirası varlıklara yurt içi ve yurt dışı talebin güçlenerek artması, döviz kuru istikrarı ve para politikasının etkinliğine güçlü katkıda bulunmaktadır. Bu çerçevede, aylık enflasyonun ana eğilimindeki düşüş sürmektedir.

Kurul, dezenflasyonun tesisi için gerekli parasal sıkılık düzeyine önemli ölçüde yaklaşıldığını değerlendirerek parasal sıkılaştırma hızını yavaşlatmıştır. Kurul, parasal sıkılaştırma adımlarını en kısa zamanda tamamlamayı öngörmektedir. Fiyat istikrarının kalıcı tesisi için gerekli parasal sıkılığın ise gerektiği müddetçe sürdürüleceği değerlendirilmiştir.

Kurul, mevcut mikro- ve makroihtiyati çerçeveyi, piyasa mekanizmasının işlevselliğini artıracak ve makro finansal istikrarı güçlendirecek şekilde sadeleştirmektedir. Kredi faizlerinin hedeflenen finansal sıkılık düzeyiyle uyumlu olduğu değerlendirilirken, Türk lirası mevduat payının artırılmasına yönelik düzenlemelerin, parasal sıkılaşma eşliğinde aktarım mekanizmasını güçlendirmeye ve bankacılık sisteminin fonlama kompozisyonunu iyileştirmeye devam edeceği öngörülmektedir. Kurul, faiz kararlarının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleme amacıyla, kullandığı sterilizasyon araçlarının çeşitliliğini artırarak miktarsal sıkılaştırmaya devam edecektir.

Kurul, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın birikimli ve gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirlemeye devam edecektir.

Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergeler yakından takip edilecek ve Kurul, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.”

Ekonomistlerin Yorumları

Ekonomistler, Merkez Bankası’nın 500 baz puanlık faiz artışının, enflasyonla mücadelede önemli bir adım olduğunu değerlendirdi. Ancak, bu artışın vatandaşın cebine nasıl yansıyacağı merak konusu oldu.

Ekonomist Muhammet Bayram, kararın enflasyonla mücadelede önemli bir adım olduğunu, ancak vatandaşın alım gücünü olumsuz etkileyeceğini söyledi. Bayram, “Kış ayları yaklaştı maliyetler artacaktır. Vatandaşın bir nebze zorlanacağı dönem olacak.” dedi.

Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel Okşak ise kararın, enflasyonla mücadelede Merkez Bankası’nın kararlılığını gösterdiğini belirtti. Okşak, “İyi tarafta, değerli TL peşindeyiz, yabancı yatırımcıyı getirecek. Bu konuda Merkez Bankası’nın kararlılığını gösteriyor olması yabancının gelişini bir miktar öne aldı.” dedi.

Stratejist Cüneyt Paksoy ise kararın, Merkez Bankası’nın ciddi bir manevra alanı kazanmasını sağladığını söyledi. Paksoy, “Hızlı bir şekilde reel getiri noktasına gelmiş olduk, çok önemli ve kıymetli.” dedi.

Vatandaşı Nasıl Etkileyecektir?

Merkez Bankası’nın 500 baz puanlık faiz artışı, vatandaşın cebine şu şekilde yansıyacaktır:

• Döviz kurları: Faiz artışı, TL’nin değer kazanmasına neden olacak. Bu da, döviz borcu olan vatandaşların borçlarının azalmasını sağlayacak.
• Kredi faizleri: Faiz artışı, kredi faizlerinin de artmasına neden olacak. Bu da, kredi çekmek isteyen vatandaşların maliyetini artıracak.
• Mevduat faizleri: Faiz artışı, mevduat faizlerinin de artmasına neden olacak. Bu da, tasarruflarını bankada tutmayı tercih eden vatandaşların gelirini artıracak.
• Tüketim: Faiz artışı, tüketimi azaltacak. Bu da, işsizliği artırabilir.

Merkez Bankası’nın 500 baz puanlık faiz artışı, enflasyonla mücadelede önemli bir adım olsa da, vatandaşın cebine olumsuz yansıması bekleniyor. Faiz artışı, döviz kurlarının düşmesine, kredi faizlerinin artmasına, mevduat faizlerinin artmasına ve tüketimin azalmasına neden olacak.