TL’ye Geçiş ve Mevduat Hedefleri: Yeni Bir Dönem

TCMB’nin açıkladığı makroihtiyati çerçeve değişiklikleri, Türk lirasına geçişi destekleme ve parasal aktarım mekanizmasını güçlendirme üzerine odaklanıyor. Bu kapsamda, gerçek kişi TL mevduat payı yüzde 60’ın altında olan bankalar için hedef oranlar artırılırken, yüzde 60 ile yüzde 65 arasında olan bankalara aylık 0,4 puan artış hedefi getirildi. Bu adımlar, bankaları daha fazla TL mevduatı toplamaya teşvik ederek, ekonomideki dolarizasyon eğilimini azaltmayı ve TL’nin kullanımını yaygınlaştırmayı hedefliyor. Bankaların TL mevduatlarını artırması, sistemdeki likiditeyi daha sağlıklı bir yapıya kavuşturacak ve TCMB’nin para politikası araçlarının etkinliğini kesinlikle artıracaktır.

Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına uygulanan zorunlu karşılık oranı yüzde 33’ten yüzde 40’a yükseltildi. Bu artış, bankaların KKM yükümlülüklerini azaltmaya yönelik bir teşvik sunarken, TL mevduatlarına yönlendirmeyi amaçlıyor. KKM hesapları için belirlenen asgari faiz oranı ise politika faizinin yüzde 50’sinden yüzde 40’ına indirildi. KKM’den TL’ye geçiş hedefi kaldırılırken, KKM’nin yenilenmesi ve TL’ye geçişine ilişkin toplam hedef korundu. Bu değişiklikler, KKM’nin finansal sistem üzerindeki etkisini azaltmayı ve kademeli olarak KKM’den çıkış stratejisini desteklemeyi kesinlikle amaçlıyor.

Yapılan değişiklikler kapsamında, 1 aydan uzun vadelerde de değişken faizli TL mevduat hesabı açılabilmesine imkan sağlandı. Bu, daha önce 3 aydan uzun vadelerde bulunuyordu. Vade esnekliğinin artırılması, yatırımcıların TL mevduatlarına olan ilgisini artıracak ve uzun vadeli TL tasarruflarını teşvik edecektir. Bu hamle, TL’nin daha cazip bir yatırım aracı haline gelmesine katkı sağlayacak ve finansal piyasalarda TL’ye olan güveni kesinlikle pekiştirecektir.

Zorunlu Karşılıklar ve Yabancı Para Mevduatları: Finansal İklimin Şekillendirilmesi

TCMB’nin attığı bir diğer önemli adım ise zorunlu karşılık oranlarına yönelik oldu. TÜFE, ÜFE ve TLREF’e endeksli mevduat için zorunlu karşılık oranı tüm vadelerde yüzde 10 olarak belirlendi. Bu düzenleme, enflasyona ve piyasa faizlerine endeksli TL mevduat ürünlerini desteklemeyi hedefliyor. Bu tür ürünler, enflasyon karşısında tasarruflarını korumak isteyen yatırımcılar için cazip alternatifler sunabilir.

Yabancı para mevduat için TL cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık oranı ise yüzde 4’ten yüzde 2,5’e indirildi. Bu indirim, bankaların yabancı para mevduat yükümlülüklerini yönetmelerini bir miktar kolaylaştırırken, aynı zamanda TL’ye geçişi teşvik etme stratejisinin bir parçası olarak değerlendirilebilir. TCMB, bu adımlarla finansal sistemi daha sağlam temellere oturtmayı ve Türk lirasının piyasadaki etkinliğini artırmayı kesinlikle hedefliyor. Bu düzenlemeler, bankacılık sektörünün TL varlıklarını artırmasına ve ülkenin makroekonomik hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak önemli araçlardır.

Kredi Hacminde Belirgin Artış, Mevduatta Hafif Gerileme ve Tüketici Kredilerindeki Yükseliş Dikkat Çekiyor

Bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi, 2 Mayıs ile sona eren haftada 178 milyar 134 milyon lira gibi kayda değer bir artış göstererek 18 trilyon 194 milyar 840 milyon liradan, 18 trilyon 372 milyar 974 milyon liraya ulaştı. Bu artış, ekonomideki kredi kullanımının ve finansal hareketliliğin devam ettiğini işaret ediyor. Ancak aynı dönemde, bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalar arası dahil) 4 milyar 866 milyon lira azalarak 21 trilyon 543 milyar 939 milyon liraya geriledi. Mevduattaki bu hafif düşüş, yatırımcıların farklı yatırım araçlarına yönelimi veya ekonomik belirsizlikler nedeniyle nakit tutma eğilimindeki değişimlerle ilişkilendirilebilir. Tüketici kredileri tarafında ise dikkat çekici bir yükseliş yaşandı. 2 Mayıs itibarıyla tüketici kredilerinin toplam tutarı 18 milyar 637 milyon lira artarak 2 trilyon 247 milyar 881 milyon liraya yükseldi. Bu tutarın önemli bir kısmını, 562 milyar 676 milyon lira ile konut kredileri oluştururken, 63 milyar 919 milyon lirası taşıt kredilerinden ve 1 trilyon 621 milyar 286 milyon lirası ise ihtiyaç kredilerinden kaynaklandı. Taksitli ticari kredilerde de benzer bir artış trendi gözlemlendi. Bu kredilerin tutarı, aynı dönemde 40 milyar 105 milyon lira artarak 2 trilyon 607 milyar 551 milyon liraya ulaştı. Bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 3,2 gibi belirgin bir oranda artarak 2 trilyon 80 milyar 481 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Bu alacakların 695 milyar 312 milyon lirasını taksitli borçlar, 1 trilyon 385 milyar 169 milyon lirasını ise taksitsiz borçlar oluşturdu. Bu veriler, hem bireysel hem de ticari kredi kullanımının arttığını ve tüketicilerin kredi kartlarına olan talebinin sürdüğünü gösteriyor.

Takipteki Alacaklarda Artış ve Bankacılık Sisteminin Güçlü Öz Kaynak Yapısı Dikkat Çekiyor

BDDK’nın haftalık bülteninde dikkat çeken bir diğer önemli nokta ise bankacılık sektöründeki takipteki alacaklarda yaşanan artış oldu. 2 Mayıs itibarıyla takipteki alacaklar, önceki haftaya göre 7 milyar 612 milyon lira artarak 388 milyar 179 milyon liraya yükseldi. Bu artış, kredi geri ödemelerinde bazı zorlukların yaşandığını işaret edebilir ve bankaların risk yönetimi stratejilerinin önemini bir kez daha vurguluyor. Ancak, takipteki alacakların önemli bir kısmı olan 281 milyar 556 milyon lirası için özel karşılık ayrılmış olması, bankacılık sektörünün olası risklere karşı tedbirli yaklaştığını gösteriyor. Aynı dönemde, bankacılık sisteminin yasal öz kaynaklarında da olumlu bir gelişme yaşandı. Yasal öz kaynaklar, 11 milyar 317 milyon lira artarak 3 trilyon 850 milyar 69 milyon lira seviyesine ulaştı. Bu güçlü öz kaynak yapısı, Türk bankacılık sisteminin ekonomik dalgalanmalara karşı dayanıklılığını ve finansal istikrarını koruma potansiyelini açıkça ortaya koyuyor. KKM bakiyesindeki düşüş ise, yatırımcıların kur riskine karşı farklı alternatif arayışları veya uygulanan ekonomik politikaların etkisiyle Türk Lirası’na olan güvenin artması gibi çeşitli faktörlerle ilişkilendirilebilir. KKM büyüklüğünün toplam mevduatın yüzde 3,06’sına gerilemesi, bu yatırım aracının cazibesinin azaldığını gösteriyor.

BDDK’nın son verileri, Türk bankacılık sektöründe kredi hacminin genişlediğini ancak toplam mevduatın hafif bir düşüş gösterdiğini ortaya koyuyor. Tüketici ve ticari kredilerdeki artış, ekonomik aktivitenin sürdüğüne işaret ederken, KKM bakiyesindeki düşüş eğilimi ve takipteki alacaklardaki artış, finansal piyasaların yakından izlenmesi gerektiğini gösteriyor. Ancak, bankacılık sisteminin güçlü yasal öz kaynak yapısı, olası risklere karşı önemli bir güvence teşkil ediyor. Önümüzdeki dönemde, ekonomik gelişmeler, uygulanan politikalar ve yatırımcı davranışlarındaki değişimler, bankacılık sektörünün performansı ve finansal istikrar açısından kritik bir rol oynamaya devam edecek.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye ekonomisinin makro finansal istikrarını güçlendirmeye yönelik uygulanan kararlı politikaların meyvelerini vermeye devam ettiğini kesin bir dille ifade etti. Bakan Şimşek, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı önemli paylaşımda, Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarından çıkışın kesintisiz bir şekilde sürdüğünü ve bu durumun ekonomik istikrar adına umut verici bir gelişme olduğunu vurguladı. Şimşek’in paylaştığı verilere göre, KKM’nin toplam mevduat içindeki payı, uygulanan başarılı politikalar sayesinde önemli bir düşüş göstererek yüzde 3,3 seviyesine geriledi. Bu düşüş, KKM’nin ekonomi üzerindeki potansiyel risklerinin azaldığına ve yatırımcı güveninin arttığına işaret ediyor.

KKM Bakiyelerindeki İstikrarlı Azalış: Güvenin Yeniden Tesisi

• 2,7 Trilyon Liralık Önemli Düşüş:
  • Bakan Şimşek, KKM bakiyelerindeki dikkate değer azalışa özellikle vurgu yaparak, uygulanan etkili politikalar neticesinde 2023 yılı Ağustos ayından itibaren KKM stokunun tam 2,7 trilyon lira azalarak 707 milyar lira seviyesine gerilediğini kesin bir şekilde belirtti. Bu devasa düşüş miktarı, yatırımcıların KKM hesaplarından çıkarak Türk lirası cinsi diğer yatırım araçlarına yöneldiğini ve ekonomiye olan güvenin arttığını gösteren somut bir kanıt olarak değerlendiriliyor.
• Toplam Mevduat İçindeki Payda Kayda Değer Gerileme:
  • KKM’nin toplam mevduat içindeki payındaki çarpıcı düşüş de Bakan Şimşek tarafından özellikle altı çizilen bir diğer önemli nokta oldu. Ağustos 2023’e kıyasla tam 23 puanlık bir azalma gösteren KKM’nin toplam mevduat içindeki payının yüzde 3,3’e inmesi, bu finansal enstrümanın ekonomi üzerindeki ağırlığının önemli ölçüde azaldığını ve finansal sistemin daha sağlıklı bir yapıya kavuştuğunu teyit ediyor. Bu durum, Türk lirasının istikrar kazanması ve piyasalardaki güven ortamının pekişmesi açısından kritik bir gelişme olarak kabul ediliyor.

Makro Finansal İstikrarın Güçlenmesi: Geleceğe Yönelik Olumlu Sinyaller

Bakan Şimşek’in bu açıklamaları, Türkiye ekonomisinin makro finansal istikrarını güçlendirmeye yönelik uygulanan politikaların ne kadar etkili olduğunu açıkça ortaya koyuyor. KKM’den çıkışın kesintisiz bir şekilde devam etmesi ve bu hesapların toplam mevduat içindeki payının önemli ölçüde azalması, ekonomi yönetiminin doğru adımlar attığının ve yatırımcıların Türk lirasına olan güveninin yeniden tesis edildiğinin güçlü bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Bu olumlu gelişmeler, Türkiye ekonomisinin geleceği açısından umut verici sinyaller veriyor ve sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için zemin hazırlıyor. Hükümetin kararlı politikaları ve yatırımcıların artan güveniyle birlikte, Türkiye ekonomisinin önümüzdeki dönemde daha da güçlenmesi bekleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Kur Korumalı Mevduat’tan çıkışın kesintisiz sürdüğüne dair yaptığı açıklamalar, Türkiye ekonomisinin makro finansal istikrarının güçlendiğini teyit ediyor. KKM bakiyelerindeki önemli düşüş ve toplam mevduat içindeki payının kayda değer oranda azalması, uygulanan ekonomik politikaların başarısını ve yatırımcı güveninin yeniden tesisini açıkça gösteriyor. Bu olumlu gelişmeler, Türkiye ekonomisinin geleceği için umut verici bir tablo çiziyor ve sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir ivme kazandırıyor.

Kur Korumalı Türk lirası Mevduat ve Katılma Hesapları (KKM) geçen hafta 26 milyar 592 milyon lira azalarak 798 milyar 817 milyon liraya düştü. Bu düşüş, KKM’nin toplam mevduat içindeki payının azalmaya devam ettiğini ve ekonomik dengelenme sürecinde önemli bir gösterge olduğunu ortaya koyuyor.

KKM’deki Düşüşün Nedenleri ve Ekonomik Yansımaları

• Azalma Eğilimi:
  • KKM bakiyesi, geçen hafta 26 milyar 592 milyon lira azalarak 798 milyar 817 milyon liraya düştü.
  • KKM büyüklüğü, toplam mevduatın yüzde 3,91’ine geriledi.
• Ekonomik Yansımalar:
  • KKM’deki düşüş, Türk lirasının istikrar kazanmaya başladığının bir işareti olarak değerlendiriliyor.
  • Döviz kurları üzerindeki baskının azalmasına katkı sağlıyor.
  • Ekonomik öngörülebilirliğin artmasına ve yatırımcı güveninin güçlenmesine yardımcı oluyor.
• Diğer Finansal Göstergeler:
  • Bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi, 190 milyar 513 milyon lira artarak 17 trilyon 251 milyar 187 milyon liraya çıktı.
  • Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise 431 milyar 67 milyon lira artarak 20 trilyon 428 milyar 338 milyon liraya yükseldi.
  • Tüketici kredileri 2 trilyon 157 milyar liraya ulaştı.
  • Bankaların bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 0,7 yükselişle 1 trilyon 907 milyar 563 milyon liraya ulaştı.
  • Bankacılık sisteminin yasal öz kaynakları, 10 milyar 448 milyon lira artarak 3 trilyon 711 milyar 622 milyon lira oldu.

KKM’deki Düşüşün Gelecek Beklentileri ve Ekonomik İstikrar

• Düşüşün Devamlılığı:
  • Ekonomik istikrarın sağlanması ve Türk lirasının değer kazanmaya devam etmesi, KKM’deki düşüşün sürmesini sağlayabilir.
  • Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele politikaları, KKM’ye olan ihtiyacı azaltabilir.
• Ekonomik İstikrar:
  • KKM’deki düşüş, ekonomik istikrarın sağlanmasına ve finansal piyasaların derinleşmesine katkıda bulunabilir.
  • Türk lirasının güvenilirliğinin artması, Türkiye’ye yönelik yabancı yatırımların artmasına yardımcı olabilir.

KKM bakiyelerindeki düşüş, Türkiye ekonomisi için olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Bu düşüş, Türk lirasının istikrar kazanmaya başladığını ve ekonomik dengelenme sürecinde önemli bir adım atıldığını gösteriyor. KKM’deki düşüşün devam etmesi, Türkiye ekonomisinin geleceği açısından umut verici bir tablo çiziyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, 21 Şubat haftasında yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarında önemli bir artış yaşandı. Parite etkisinden arındırılmış verilere göre, toplam yabancı para cinsi mevduat 3,7 milyar dolar arttı. Bu, Ağustos 2023’ten bu yana kaydedilen en yüksek haftalık artış oldu.

TL Mevduatlarında Düşüş, Döviz Mevduatlarında Artış

Aynı dönemde, bankalardaki TL cinsi mevduatlar yüzde 0,5 azalırken, yabancı para (YP) cinsinden mevduatlar yüzde 3 arttı. Bu durum, yurt içi yerleşiklerin döviz talebinin arttığını gösteriyor.

Merkez Bankası Rezervlerinde Gerileme

Döviz mevduatlarındaki artışın yanı sıra, TCMB rezervlerinde de gerileme yaşandı. 21 Şubat haftasında TCMB toplam rezervleri, bir önceki haftaya göre 3 milyar 157 milyon dolar azalarak 169 milyar 995 milyon dolara düştü. Bu durum, TCMB’nin döviz piyasasına müdahale ettiğini ve döviz sattığını gösteriyor.

Döviz Mevduatlarındaki Artışın Nedenleri

Döviz mevduatlarındaki artışın birkaç nedeni olabilir:

• Enflasyon Beklentisi: Yurt içi yerleşiklerin, enflasyonun yüksek seyredeceği beklentisiyle dövize yönelmiş olabilir.
• Kur Riski: TL’nin değer kaybetme riski, yurt içi yerleşiklerin döviz talebini artırmış olabilir.
• Yatırım Amaçlı Döviz Alımı: Yurt içi yerleşiklerin, dövizi yatırım amaçlı olarak almış olabilir.

Merkez Bankası Rezervlerindeki Düşüşün Nedenleri

Merkez Bankası rezervlerindeki düşüşün de birkaç nedeni olabilir:

• Döviz Piyasasına Müdahale: TCMB, döviz kurunu kontrol etmek için döviz satmış olabilir.
• Dış Borç Ödemeleri: TCMB, dış borç ödemeleri için döviz kullanmış olabilir.
• İthalat Ödemeleri: TCMB, ithalat ödemeleri için döviz kullanmış olabilir.

Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatlarındaki artış ve TCMB rezervlerindeki düşüş, Türkiye ekonomisi için önemli bir gösterge. Bu durum, döviz talebinin arttığını ve TCMB’nin döviz piyasasına müdahale ettiğini gösteriyor.

Mevduat Artışının Nedenleri

Mevduatlardaki bu yükselişin başlıca nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Enflasyon Beklentileri: Yüksek enflasyon ortamında, vatandaşlar alım gücünü korumak için parasını döviz veya altın yerine bankalarda değerlendirmeyi tercih edebiliyor.
• Faiz Artışları: Merkez bankasının uyguladığı faiz artışları, mevduata olan ilgiyi artırarak tasarrufları teşvik ediyor.
• Ekonomik Belirsizlik: Global ve yerel ekonomideki belirsizlikler, bireyleri daha güvenli yatırım araçlarına yönlendirerek mevduatlara olan talebi artırabiliyor.
• Devlet Destekli Mevduat Programları: Hükümetin uyguladığı bazı teşvik programları, vatandaşları mevduata yönlendirerek bu artışta etkili olabiliyor.

Sektör Üzerindeki Etkiler

Mevduatlardaki bu artış, bankacılık sektörü üzerinde çeşitli etkiler yaratıyor:

• Kredi Verme Kapasitesinin Artması: Artan mevduat, bankaların kredi verme kapasitesini artırarak ekonomik büyümeyi destekliyor.
• Karlılığın Artması: Mevduat faizleri düşürüldüğünde, bankaların karlılığı artıyor. Ancak, yüksek faiz ortamında bu durum tersine dönebilir.
• Risk Algısının Değişmesi: Mevduatların artması, bankaların risk algısını değiştirebilir. Daha fazla mevduat, bankaların daha riskli kredilere yönelmesine neden olabilir.
• Para Politikasının Etkinliği: Merkez bankasının para politikasının etkinliği, mevduat hareketlerinden etkilenir. Mevduatlardaki ani değişiklikler, para politikasının beklenen sonuçları vermemesine neden olabilir.

TL ve Dolar Mevduatlarındaki Gelişmeler

Verilere göre, TL cinsi mevduatlar dolar mevduatlarına göre daha hızlı bir artış gösteriyor. Bu durum, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve TL’nin değer kazanması beklentisiyle açıklanabilir. Ancak, yurt içi yerleşiklerin dolar mevduatlarındaki azalış, parite etkisiyle açıklanıyor.

Bankacılık sektöründeki mevduat artışı, ekonomik koşullar ve politika kararlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan karmaşık bir durumdur. Bu durum, hem bireyler hem de ekonomik aktörler için önemli fırsatlar ve riskler barındırmaktadır. Bankaların, mevduatlardaki bu artışı etkin bir şekilde yöneterek, hem karlılıklarını artırmaları hem de ekonomik büyümeye katkı sağlamaları gerekmektedir.

Sektörler ve Endeksler:

• Bankacılık endeksi yüzde 1,67 değer kaybetti.
• Holding endeksi yüzde 0,97 değer kaybetti.
• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 3,39 ile spor, en çok kaybettiren ise yüzde 1,87 ile madencilik oldu.

Küresel ve Yerel Etkenler:

Analistler, küresel piyasalarda Fed’in faiz tutanaklarının ve çip üreticisi Nvidia’nın rekor gelir açıklamasının karışık bir seyir izlemesine neden olduğunu belirtti.

Yerel piyasalarda ise TCMB, politika faizini yüzde 50’de tutarak beklentileri karşıladı. TCMB ayrıca, TL mevduatını destekleyici, KKM’de düşüşü hızlandırıcı ve döviz kredilerinde artışı sınırlayıcı adımlar attı.

Yarınki Beklentiler:

Analistler, yarın yurt içinde veri gündeminin sakin olacağını, yurt dışında ise Japonya’da enflasyon, Almanya’da büyüme, ABD’de dayanıklı mal siparişleri ve Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksinin takip edileceğini dile getirdi. Teknik açıdan ise endeks kontratında 10.700 ve 10.650 puanın destek, 11.000 ve 11.200 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydettiler.

Mevduat artışı sürüyor

Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 2023 yılı boyunca artışını sürdürüyor. 2023 yılı başında 12 trilyon 750 milyar lira olan toplam mevduat, 27 Ekim itibarıyla 14 trilyon 274,4 milyar liraya yükseldi. Bu artışta, TL cinsi mevduatların yanı sıra YP cinsi mevduatların da etkisi oldu.

Kredi hacmi de artıyor

Bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi de 27 Ekim ile biten haftada 117 milyar 518 milyon 894 bin lira artarak 10 trilyon 479 milyar 350 milyon 311 bin liraya yükseldi. Bu artışta, tüketici kredileri ve ticari kredilerin etkisi oldu.

Bankacılık sektörünün toplam mevduat ve kredi hacmindeki artışlar, ekonominin toparlanma sürecine işaret ediyor. Bu artışlar, vatandaşların ve işletmelerin finansal piyasalara olan güveninin arttığını gösteriyor.