Temmuz ayı, küresel merkez bankaları için önemli bir dönüm noktası oldu. Enflasyonun dünya genelinde yavaşlama göstermesiyle birlikte, merkez bankaları para politikalarında farklı yaklaşımlar sergiledi. Bazı bankalar faizleri düşürerek ekonomik büyümeyi desteklerken, bazıları ise enflasyonla mücadeleye devam etmek için faizleri artırmaya devam etti.

Kanada ve Macaristan’da Faiz İndirimi

Kanada Merkez Bankası ve Macaristan Merkez Bankası, enflasyondaki düşüşe paralel olarak faiz oranlarını düşürdü. Bu kararlar, ekonomik büyümeyi canlandırma ve yatırımları teşvik etme amacını taşıyor.

Japonya ve Rusya’da Faiz Artırımı

Japonya ve Rusya ise farklı nedenlerle faiz artırımı kararları aldı. Japonya Merkez Bankası, yenen değer kaybını önlemek ve enflasyonu artırmak için faizleri yükseltti. Rusya Merkez Bankası ise yüksek enflasyonla mücadele etmek amacıyla faiz oranlarını artırmaya devam etti.

ABD ve Avrupa’da Bekleyiş

ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB), faiz oranlarını sabit tutarak bir süre daha beklemeye karar verdi. Her iki banka da enflasyonun düşüş trendinde olduğunu ancak hedefe ulaşmak için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu belirtti.

Türkiye’de Durum

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), politika faizini sabit tutarak sıkı para politikasını sürdürdü. Ancak, enflasyondaki düşüş trendi ve küresel ekonomideki yavaşlama, gelecek dönemde politika değişikliklerine işaret ediyor.

Merkez bankalarının temmuz ayı kararları, küresel ekonominin karmaşık yapısını ve farklı ülkelerin farklı sorunlarla mücadele ettiğini gösteriyor. Enflasyonun düşüşü, merkez bankalarının politikalarını gözden geçirmelerine neden oldu. Ancak, jeopolitik riskler, enerji fiyatları ve tedarik zincirindeki sorunlar gibi belirsizlikler, gelecekteki para politikalarını etkilemeye devam edecek.

Sıkı Para Politikası Devam mı?

Geçen yılın haziran ayından bu yana enflasyonla mücadele için sıkı para politikası uygulayan TCMB, son faiz artışını mart ayında yapmış ve politika faizini yüzde 50’ye çıkarmıştı. Nisan, mayıs ve haziran aylarında ise faizi sabit tutmayı tercih eden Banka, bu ayki toplantıda da faizlerde bir değişikliğe gitmemeyi öngörüyor.

Ekonomistlerin Tahminleri

Farklı sektörlerden ve uzmanlardan gelen tahminler, TCMB’nin bu ay faizleri sabit tutacağı yönünde yoğunlaşıyor. Enflasyon rakamlarındaki düşüş ve küresel ekonomideki belirsizlikler, Banka’nın faiz indirimine gitmesini pek olası kılmıyor.

Ancak, TCMB’nin son dakika bir sürpriz yaparak faizi düşürme veya artırma ihtimali de her zaman mevcut. Bu nedenle, yatırımcılar ve piyasa katılımcıları toplantı sonuçlarını ve Banka’nın açıklamalarını dikkatle takip edecekler.

Faiz Kararı Ekonomiyi Nasıl Etkileyecek?

TCMB’nin faiz kararı, Türkiye ekonomisini ve finansal piyasaları doğrudan etkileyecek önemli bir göstergedir. Faizlerin sabit kalması, kredi faizlerinde ve borçlanma maliyetlerinde bir değişiklik olmayacağı anlamına gelirken, faiz indirimi ise ekonomiyi canlandırma ve yatırımları teşvik etme potansiyeline sahip.

Salı günü yapılacak PPK toplantısı, Türkiye ekonomisi için kritik önem taşıyor. TCMB’nin faiz kararı, önümüzdeki dönemdeki ekonomik gidişatı ve finansal piyasaları belirlemede önemli bir rol oynayacak.

Yabancı Kurumlardan Düşük Enflasyon Tahminleri:

• J.P. Morgan: Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 43,5’ten yüzde 42,5’e, 2025 yılı sonu tahmini ise yüzde 25,2’den yüzde 25’e düşürüldü.
• Morgan Stanley: 2024 yılı sonu enflasyon tahmini yüzde 43,4’ten yüzde 42,4’e, 2025 yılı sonu tahmini ise yüzde 25,2 seviyesinde tutuldu.
• Barclays: 2024 yılı sonu enflasyon tahmini yüzde 44,5’ten yüzde 44’e, 2025 yılı sonu tahmini ise yüzde 30,8 olarak revize edildi.
• UBS: Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 45 seviyesinde tutulurken, yıllık enflasyonun ağustos ayına kadar yüzde 50’nin altına düşmesi bekleniyor.

Enflasyondaki Düşüşün Nedenleri:

• Temel Mal Fiyatlarındaki Düşüş: J.P. Morgan raporuna göre, enflasyondaki beklenmedik düşüşün temel mal fiyatlarından kaynaklandığı belirtiliyor.
• Yurt İçi Talebin Gerilemesi: Giyim, hizmet, lokanta ve otel fiyatlarındaki yavaşlama, yurt içi talebin gerilediğinin ilk işaretleri olarak değerlendiriliyor.
• Mevzuat Değişiklikleri: Bazı mevzuat değişiklikleri ve temel mal enflasyonunda bir miktar normalleşme de enflasyondaki düşüşe katkıda bulunuyor.
• Yüksek Reel Faiz Oranları: Yüksek reel faiz oranları yoluyla TL’nin cazibesinin artması da enflasyonu bastırıyor.

TCMB’nin Faiz İndirimi Mümkün Mü?

Enflasyondaki düşüş ve TCMB’nin ilk faiz indiriminin 2025 Ocak ayında gerçekleşebileceği öngörülüyor. Bazı analistler ise TCMB’nin yılın 4. çeyreğinde de parasal gevşemeye gitmeyi düşünebileceğini belirtiyor.

Genel Değerlendirme:

Türkiye’de enflasyonun hala yüksek seviyelerde olması endişe verici olsa da, son aylardaki düşüş eğilimi umut verici bir gelişmedir. Yabancı kurumların da enflasyon beklentilerini düşürmesi, Türkiye ekonomisinin geleceğine yönelik iyimserliği artırıyor. TCMB’nin uygulayacağı para politikası ve maliye politikalarının enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürmesi ve makroekonomik istikrarı sağlaması büyük önem taşıyor.

Geçen ay yapılan PPK toplantısında da faiz oranları yüzde 50 olarak sabit kalmıştı. Yıl sonu için enflasyon beklentileri ise yüzde 50 civarında seyrediyor.

Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre de cari ay ve 3 ay sonrası için beklenti yüzde 50 olarak belirlendi. 12 ay sonrası için ise bu oran yüzde 35,90’a düştü.

PPK toplantısı özetinde, küresel ekonominin 2024 yılında sınırlı bir büyüme göstereceği öngörülüyor. Enflasyon beklentileri yüksek seyretmeye devam ediyor.

Özetinde parasal sıkılaştırmanın etkileri de değerlendirildi. Kredi büyümesinde yavaşlama gözlemlenirken, iç talepte dengelenmeye yönelik sinyaller de mevcut.

Cari işlemler açığı nisan ayında 4,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler dengesinde de güçlü bir katkı sağlanıyor.

Tüketici fiyatlarında nisanda yüzde 3,18 artış gerçekleşti. Yıllık enflasyon ise 1,30 puan artışla yüzde 69,80’a yükseldi.

Hizmet grubunda aylık fiyat artışı yüksek seyretmeye devam ediyor. Özellikle kira, lokanta-otel ve ulaştırma hizmetlerinde güçlü artışlar gözlemleniyor.

Gıda grubunda aylık fiyat artışını işlenmemiş gıda grubu sürüklerken, işlenmiş gıda enflasyonunda ılımlı seyir korunuyor. Kırmızı et fiyatlarındaki artış hızı yavaşlamakla birlikte devam ediyor.

Enerji grubunda ise akaryakıt fiyatlarındaki yükseliş, doğal gaz fiyatlarındaki düşüşle dengeleniyor.

Hizmet enflasyonundaki yüksek seyir ve katılık, enflasyon beklentileri, jeopolitik riskler, emtia fiyatlarındaki oynaklıklar ve gıda fiyatları enflasyonist baskıları canlı tutuyor.

Konut fiyatlarındaki artış enflasyonun altında kalırken, kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan regülasyonun yakın gelecekte yürürlükten kalkacak olması kira enflasyonuna etkisinin yakından takip edileceği belirtiliyor.

Haberleşme hizmetlerinde yüksek aylık fiyat artışları gözleniyor.

Yurt içi üretici fiyatları nisan ayında yüzde 3,60 artmış, yıllık enflasyon 4,19 puan yükselerek yüzde 55,7 olmuştur.

Mayıs ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre enflasyon beklentileri tüm vadelerde düşmüştür. 12 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi yüzde 33,2’ye, 24 ay sonrasına ilişkin beklenti ise yüzde 21,3’e gerilemiştir.

Öncü göstergeler, mayıs ayında enflasyonun ana eğiliminin Mayıs Enflasyon Raporu öngörüleriyle uyumlu olarak nispeten yatay seyredeceğine işaret etmektedir.

Genel olarak, piyasalarda faiz indirimi beklentisi sınırlı. TCMB’nin faiz oranlarını sabit tutması ve enflasyonu kontrol altına almaya yönelik adımları sürdürmesi öngörülüyor.

İsviçre Merkez Bankası, 20 Haziran 2024 tarihinde yaptığı toplantıda politika faizini 25 baz puan indirimle yüzde 1,25 seviyesine çekti. Bu karar, Bloomberg anketine katılan 24 ekonomistin faizin yüzde 1,50’de sabit tutulacağı yönündeki beklentilerini boşa çıkardı.

Merkez Bankası’nın bu faiz indirimi, Mart ayından sonra ilk defa faiz indirilmesi anlamına geliyor. Bankanın aldığı bu karar metninde, gerekirse döviz piyasasına müdahale etmeye hazır olduğu da belirtildi.

Faiz İndirimine Gerekçe Olarak Ne Gösterildi?

Faiz indirimi kararında, İsviçre Merkez Bankası tarafından şu gerekçelere yer verildi:

• Çekirdek enflasyonda baskıların hafiflemesi: Merkez Bankası, son dönemde çekirdek enflasyonda (gıda ve enerji hariç) bir gerileme gözlemlediğini ve bunun faiz indirimi için bir gerekçe oluşturduğunu ifade etti.
• Hizmetler sektöründe enflasyon: İsviçre’de enflasyonun daha çok hizmetler sektöründen kaynaklandığına dikkat çekildi.
• Gerekirse para politikası duruşunun gözden geçirilmesi: Merkez Bankası, gerekli olması halinde para politikası duruşunu gözden geçirebileceğini de açıkladı.

2024 Enflasyon Tahmini:

İsviçre Merkez Bankası, 2024 yılı için enflasyon tahminini yüzde 1,3 olarak açıkladı.

Bu Faiz İndiriminin Etkileri Neler Olacak?

İsviçre Merkez Bankası’nın faiz indirmesi, İsviçre Frangı’nın değer kaybetmesine ve ithal ürünlerin fiyatlarının artmasına neden olabilir.

Bununla birlikte, faiz indirimi yatırımları ve borçlanmayı teşvik ederek ekonomiyi canlandırabilir.

Enflasyonun Yavaşlaması Umut Verici

Waller, Nisan ayı tüketici fiyat rakamlarının, enflasyonun temel göstergesinin altı aydan beri ilk kez yavaşladığını gösterdiğini ve bunun fiyat baskılarının azaldığına dair bir işaret olduğunu söyledi. Ayrıca perakende satışların ay içinde daha yumuşak olduğunu ve işgücü piyasasında yavaşlama belirtileri görüldüğünü de ekledi.

C+ Notu ve Beklentiler

Waller, son TÜFE verilerinin enflasyonun hızlanmadığına dair güven verici bir sinyal olduğunu ve harcama ve işgücü piyasasına ilişkin verilerin para politikasının enflasyon üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmak için uygun bir ortamda olduğunu gösterdiğini belirtti.

Ancak Waller, fiyatlara ilişkin son verilerin merkez bankasının yüzde 2’lik enflasyon hedefine doğru yalnızca ılımlı bir ilerleme gösterdiğini ve daha iyisini beklediğini de ifade etti. Hatta “Eğer hala profesör olsaydım ve bu enflasyon raporuna bir not vermek zorunda kalsaydım, bu C+ olurdu” diye konuştu.

Waller, işgücü piyasasında önemli bir zayıflama görülmemesi halinde faiz indirimlerine sıcak bakabileceklerini ancak bunun için birkaç ay daha iyi enflasyon verilerine ihtiyaç duyduklarını açıkladı.

Fiyat Baskıları ve Para Politikası

Waller’ın açıklamaları, Fed’in faiz indirimi kararında enflasyonun hala önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Enflasyondaki düşüşün sürdürülebilir olması ve işgücü piyasasında da bir zayıflama görülmesi halinde Fed’in faiz indirimlerine yönelmesi daha olası görünüyor.

Anahtar Noktalar:

• Sıkı Para Politikası Devam Edecek: TCMB Başkanı Karahan, enflasyonda hedeflenen seviyelere inene kadar sıkı para politikası duruşunun korunacağını vurguladı.
• Enflasyondaki Artışın Nedenleri: Karahan, enflasyondaki artışın ana sebeplerini talepteki direnç ve son 3 ayda öngörülerden yüksek seyreden enflasyon olarak açıkladı.
• Yıl Sonu Hedefi ve Tahmin Aralığı: 2024 yılı sonu enflasyon tahmini %38 olarak belirlenirken, tahmin aralığı %34 ile %42 arasında olacak.
• Dezenflasyon Süreci: Karahan, sıkı para politikası, maliye politikası ve enflasyondaki baz etkisiyle birlikte yılın ikinci yarısında dezenflasyon dönemine girileceğini öngördü.
• 2025 ve 2026 Hedefleri: 2025 yılı enflasyon tahmini %14, 2026 yılı tahmini ise %9 olarak açıklandı.
• Olumlu Gelişmeler: Son dönemde dövizden TL’ye geçişin hızlanması ve swap hariç net rezervlerde artış olması gibi bazı olumlu gelişmeler de kaydedildi.
• Hedef: Kalıcı Fiyat İstikrarı: TCMB Başkanı, fiyat istikrarının sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah için ön koşul olduğunu ve bu hedefe ulaşmak için kararlılıkla çalışacaklarını ifade etti.

Ek Bilgiler:

• TCMB, 25 metreküp bedelsiz doğal gaz kullanımının sona ermesinin mayıs ayında enflasyonu 0,7 puan yukarı çekeceğini tahmin ediyor.
• Mevsimsellikten arındırılmış ortalama aylık enflasyonun yılın üçüncü çeyreğinde %2,5 civarına, son çeyrekte ise %1,5’in bir miktar altına gerilemesi bekleniyor.
• TCMB, enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para politikası duruşunu sıkılaştıracağını da açıkladı.

MLF ile Piyasaya Aktarılan Nakit Miktarı Azaldı

17 Nisan 2023’te bankalara 170 milyar yuan (yaklaşık 23,49 milyar dolar) nakit sağlayan PBoC, dün 100 milyar yuan (yaklaşık 13,81 milyar dolar) aktardı. Aynı faiz oranına (yüzde 2,5) yapılan bu işlem sonucunda, piyasadan 70 milyar yuan (yaklaşık 9,67 milyar dolar) net nakit çıkışı gerçekleşti.

Ters Repo İşlemleri ile Piyasaya Nakit Aktarıldı

PBoC, ters repo işlemleri ile de piyasaya 7 gün vadeli 2 milyar yuan (yaklaşık 276 milyon dolar) nakit sağladı. Aynı faiz oranına (yüzde 1,8) 8 Nisan’da yapılan işlemle aynı miktarda nakit çıkışı da gerçekleşti.

PBoC, Likiditeyi Yeterli Seviyede Tutmayı Hedefliyor

Merkez Bankası, bu işlemlerle bankacılık sistemindeki likiditeyi yeterli ve makul seviyede tutmayı amaçladığını açıkladı.

PBoC’nin Para Politikası Hakkındaki Görüşler

PBoC’nin faiz oranlarını sabit tutması ve likiditeyi yönetmesi, piyasalardaki büyümeyi teşvik edici parasal genişleme beklentisine karşı ihtiyatlı bir para politikası izlediğinin göstergesi olarak yorumlanıyor.

AA Finans’ın 19 ekonomistin katılımıyla yaptığı ankete göre, 5 puan artış bekleniyordu.

Anket sonuçlarına göre, 250 ila 500 baz puanlık bir artırım öngören ekonomistlerin politika faizi beklentileri yüzde 32,50 ile yüzde 35 arasına yer aldı.

Ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 40 oldu.

Karar metninde, “Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir.” ifadelerine yer verildi.

Merkez Bankası, enflasyonla mücadelede kararlılığını sürdürdüğünü bir kez daha gösterdi. Faiz artışları, enflasyonun düşürülmesine yardımcı olacak ancak bunun zaman alacağını belirtmek gerekiyor.

Enflasyonun durumu

Powell, Eylül ayı enflasyon verilerinin düşüş eğilimini sürdürdüğünü ancak daha az cesaret verici olduğunu söyledi. Enflasyonun hala çok yüksek olduğunu belirten Powell, birkaç aylık iyi verilerin enflasyonun hedefe doğru sürdürülebilir bir şekilde aşağı indiğine dair güven oluşturmak için gerekenlerin yalnızca başlangıcı olduğuna dikkati çekti.

İş gücü piyasası

Powell, iş gücü piyasasının hala sıkı olduğunu ancak kademeli olarak soğuduğunu söyledi. İş gücü piyasasında arz ve talebin yeniden dengelenmesiyle birlikte tedarik zincirlerinin iyileşmesinin, ekonomik faaliyette önemli ölçüde zayıflama olmadan enflasyonun düşürülmesine olanak sağladığını vurguladı.

Ekonomik görünüm

Powell, gayri safi yurt içi hasılanın üçüncü çeyrekte çok güçlü gelmesini, dördüncü çeyrekte ve gelecek yılda ise soğumasının beklendiğini ifade etti. Kayıtların yüzde 2’lik enflasyon hedefine sürdürülebilir bir dönüşün muhtemelen trendin altında bir büyüme dönemi ve iş gücü piyasası koşullarında bir miktar daha yumuşama gerektireceğini gösterdiğini belirtti.

Para politikası

Powell, Fed’in son 18 ayda para politikasını önemli ölçüde sıkılaştırdığını anımsatarak, enflasyonu zaman içinde sürdürülebilir bir şekilde yüzde 2’ye indirecek kadar kısıtlayıcı bir politika duruşu elde etmeye ve enflasyonun bu hedefe doğru gittiğinden emin olana kadar politikayı kısıtlayıcı tutmaya kararlı olduklarını bildirdi.

Riskler

Para politikasındaki değişikliklerin finansal koşulları da etkilediğini kaydeden Powell, son aylarda finansal koşulların önemli ölçüde sıkılaştığını ve uzun vadeli tahvil getirilerinin bunda önemli bir etken olduğunu hatırlattı. Powell, finansal koşullardaki kalıcı değişikliklerin para politikasının gidişatındaki etkileri nedeniyle bu gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirtti.

Powell, ilave politika sıkılaştırmanın kapsamı ve politikanın ne kadar süreyle kısıtlayıcı kalacağı konusunda, gelen verilerin toplamına, gelişen görünüme ve risk dengesine bağlı olarak kararlar alacaklarını söyledi.