Küresel piyasalar, haftayı karışık bir seyirle tamamlarken, gelecek hafta ABD’de açıklanacak büyüme ve kişisel tüketim harcamaları (PCE) fiyat endeksi verilerine odaklandı. Dünya genelinde resesyon endişeleri ve enflasyonla mücadele sürerken, ABD’nin ticaret politikaları ve jeopolitik gelişmeler piyasaların yönü üzerinde etkili olmaya devam ediyor.

Piyasa Gelişmeleri ve Beklentiler

• ABD Ekonomisi:
  • Fed, politika faizini değiştirmeyerek yüzde 4,25-4,50 aralığında tuttu.
  • Fed Başkanı Powell, tarifelerin enflasyonla mücadelede ilerlemeyi yavaşlatabileceğini belirtti.
  • Trump’ın faiz indirimi çağrısı, Fed ile Trump arasında olası bir uyuşmazlık endişesi yarattı.
  • Fed’in bilanço küçültme hızını yavaşlatacağı açıklandı.
  • Piyasalar, Fed’in haziranda faiz indirimine gitme ihtimalini yüksek görüyor.
  • ABD ekonomisinin 4. çeyrekte yüzde 2,3 büyüme göstermesi bekleniyor.
  • Trump’ın tarifelerde “esnek” olabileceklerine dair açıklaması piyasaları destekledi.
  • ABD ve Rusya arasındaki temaslar sınırlı bir iyimserlik oluşturdu.
  • Fed yetkilileri, ekonomideki belirsizliklere dikkat çekti.
  • OECD, ABD’nin büyüme tahminini düşürdü.
  • ABD 10 yıllık tahvil faizi geriledi, dolar endeksi yükseldi.
  • Altın ve petrol fiyatları arttı.
  • New York borsası pozitif seyretti.
• Avrupa Ekonomisi:
  • Avrupa borsaları, Almanya hariç pozitif seyretti.
  • ECB Başkanı Lagarde, ABD tarifelerinin Avrupa ekonomisini olumsuz etkileyeceğini belirtti.
  • ECB, faiz politikası konusunda veriye dayalı yaklaşım izleyeceğini vurguladı.
  • İngiltere Merkez Bankası, faizi sabit tuttu.
  • Almanya’da mali paket onaylandı.
  • AB’nin dış ticaret açığı açıklandı.
  • OECD, Avro Bölgesi ve Almanya’nın büyüme tahminlerini düşürdü.
• Asya Ekonomisi:
  • Asya borsaları karışık seyretti.
  • Çin, iç tüketimi güçlendirmeye yönelik plan açıkladı.
  • Japonya Merkez Bankası, faizi sabit tuttu ve enflasyon beklentilerini yukarı yönlü revize etti.
  • Çin’de kredi faiz oranlarında değişiklik yapılmadı.
  • Japonya’da enflasyon verileri açıklandı.
  • Çin’de perakende satışlar ve sanayi üretimi beklentileri aştı, işsizlik oranı yükseldi.
  • BYD hisseleri arttı.
  • Güney Kore ve Japonya borsaları yükselirken, Hong Kong ve Çin borsaları geriledi.
• Türkiye Ekonomisi:
  • Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi değer kaybetti.
  • TCMB, gecelik vadede borç verme faiz oranını yükseltti, diğer faiz oranlarını sabit tuttu.
  • TCMB, repo ihalelerine ara verdiğini açıkladı.
  • SPK, geri alım programlarına ilişkin düzenleme yaptı.
  • Dolar/TL kuru yükseldi.

Gelecek Hafta Beklentileri ve Önemli Veriler

• ABD’de büyüme ve PCE fiyat endeksi verileri açıklanacak.
• Avro Bölgesi ve Almanya’da PMI ve güven endeksi verileri takip edilecek.
• İngiltere’de enflasyon ve büyüme verileri açıklanacak.
• Japonya’da Merkez Bankası toplantı tutanakları ve enflasyon verileri takip edilecek.
• Türkiye’de reel kesim güven endeksi, kapasite kullanım oranı, işsizlik oranı, ekonomik güven endeksi ve dış ticaret dengesi açıklanacak.

Küresel piyasalar, gelecek hafta açıklanacak önemli veriler ve jeopolitik gelişmelerle şekillenecek. ABD ekonomisinin performansı, Fed’in faiz politikası ve ticaret savaşları gibi faktörler, piyasaların yönü üzerinde belirleyici olacak. Avrupa ve Asya ekonomilerindeki gelişmeler de yakından izlenecek. Türkiye’de ise TCMB’nin faiz kararları ve açıklanacak ekonomik veriler piyasaların odağında olacak.

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, Türkiye’ye uluslararası doğrudan yatırımların (UDY) çekilmesi amacıyla gerçekleştirdiği faaliyetleri ve elde edilen sonuçları “Türkiye’nin UDY Ortamına Genel Bakış” başlıklı yıllık yayınında topladı. Bu yayın, Türkiye’nin yatırım potansiyelini ve uluslararası yatırımcılar için sunduğu fırsatları detaylı bir şekilde ele alıyor.

Yıllıkta Neler Var?

• Türkiye’ye yapılan uluslararası doğrudan yatırımlara dair güncel veriler.
• Önemli yatırım projeleri ve yatırım trendleri.
• Stratejik ve finansal yatırımlar alanındaki tanıtım çalışmaları.
• Yurt içi ve yurt dışı etkinlikler.
• İletişim ve markalama faaliyetleri.
• Açıklanan büyük yatırım projeleri.
• Sektörel gelişmeler.
• Uluslararası yatırımcıların Türkiye değerlendirmeleri.
• Ulusal ve uluslararası medyada yatırım haberleri.
• Dijital projeler ve medya içerikleri.
• 2024 yılında Türkiye’ye yapılan büyük ölçekli yatırımlara dair öne çıkan projeler ve sektörlere yönelik kapsamlı analizler.
• Yatırımcıların Türkiye’deki fırsatlardan nasıl faydalanabileceğine yönelik rehber niteliğinde bilgiler.

Yatırımcılar İçin Kapsamlı Bir Kaynak

“Türkiye’nin UDY Ortamına Genel Bakış” isimli yıllık, küresel yatırımcılar, iş dünyası liderleri ve politika yapıcılar için Türkiye’deki yatırım ortamını anlamalarına yardımcı olacak önemli bir kaynak olarak öne çıkıyor. Yıllıkta yer alan detaylı analizler ve güncel istatistikler, Türkiye’nin uluslararası doğrudan yatırımlardaki yükselen performansını gözler önüne seriyor.

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı’nın Değerlendirmesi

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı A. Burak Dağlıoğlu, yıllık yayına ilişkin yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin stratejik konumu, güçlü ekonomik yapısı ve yatırım dostu politikaları sayesinde uluslararası yatırımcılar için dünyanın bağlantı noktası olma konumunu bir kez daha gözler önüne serdiğini belirtti. Dağlıoğlu, Türkiye’nin yatırımlarda kaydettiği başarılar ve girişimcilik ekosistemi hakkında en güncel bilgileri edinmek isteyenleri bu değerli kaynağı incelemeye davet etti.

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin yayınladığı bu yıllık, Türkiye’nin uluslararası yatırım arenasında giderek artan önemini vurguluyor. Yıllık, yatırımcılara Türkiye’nin potansiyelini ve sunduğu fırsatları detaylı bir şekilde sunarak, ülkeye daha fazla uluslararası yatırım çekilmesine katkı sağlayacak.

Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayii, 2025 yılının ilk ayında önemli bir başarıya imza atarak ihracatta yüzde 16’lık bir artış gerçekleştirdi. Bu artış, sektörün ne kadar hızlı büyüdüğünü ve ülke ekonomisine ne denli önemli katkılar sağladığını gösteriyor. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün’ün açıklamalarına göre, Türkiye artık dünyanın dört bir yanına savunma ürünleri ihraç eden önemli bir oyuncu haline geldi.

İhracatın Artmasının Nedenleri ve Önemi

Bu başarının ardında yatan birçok faktör bulunuyor. Bunlardan bazıları şunlar:

• Ar-Ge Yatırımları: Sektöre yapılan Ar-Ge yatırımları, yeni ürünlerin geliştirilmesini ve mevcut ürünlerin iyileştirilmesini sağladı. Bu da Türkiye’nin savunma ürünlerine olan global talebi artırdı.
• Yerli Üretim: Yerli üretime verilen önem, dışa bağımlılığı azaltarak maliyetleri düşürdü ve rekabet gücünü artırdı.
• Kalite ve Güvenilirlik: Türk savunma sanayii ürünlerinin kalitesi ve güvenilirliği, dünya genelinde tanınmaya başladı. Bu da ihracatın artmasında önemli bir etken oldu.
• Uluslararası İşbirlikleri: Diğer ülkelerle yapılan savunma sanayii işbirlikleri, pazarlara erişimi kolaylaştırdı ve teknolojik gelişmeleri hızlandırdı.

Bu başarı, Türkiye’nin ekonomik gücünü artırmakla kalmayacak, aynı zamanda ülkenin uluslararası alandaki itibarını da güçlendirecektir. Savunma sanayiindeki bu büyüme, ülkemizin savunma sanayii alanında önemli bir oyuncu olduğunu bir kez daha göstermektedir.

Geleceğe Dönük Hedefler ve Beklentiler

Savunma ve havacılık sanayii, Türkiye için stratejik öneme sahip bir sektördür. Bu sektördeki büyüme, ülkenin teknolojik gelişimi, istihdam ve ekonomik büyümesi için önemli bir katkı sağlayacaktır. Gelecek dönemde, sektörün daha da büyümesi ve gelişmesi bekleniyor. Özellikle, yeni teknolojilere yapılan yatırımlar, yapay zeka ve otonom sistemler gibi alanlarda önemli gelişmeler kaydedilmesi bekleniyor.

Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayiindeki başarısı, ülkemizin teknolojik gelişmedeki potansiyelini gözler önüne seriyor. Bu başarı, sadece ekonomik büyüme için değil, aynı zamanda ülkemizin uluslararası arenadaki konumunu güçlendirmek için de önemli bir adım. Gelecekte, bu sektörün daha da büyüyeceği ve Türkiye’yi küresel bir güç haline getireceği öngörülüyor.

Türkiye ekonomisi için önemli bir gelişme yaşandı. Asya Kalkınma Bankası (AKB), Türkiye’de faaliyete başlama kararı aldı. Bu karar, Türkiye’nin 1991 yılından beri üyesi olduğu AKB’deki statüsünün değişmesiyle mümkün oldu. “Bölge dışı üye” statüsünden “bölgesel üye” statüsüne geçen Türkiye, bu sayede AKB’nin sunduğu finansman imkanlarından daha etkin bir şekilde yararlanabilecek. Bu durum, kamu ve özel sektörün altyapı, çevre, eğitim, finans ve enerji gibi kritik alanlardaki projelerine önemli katkılar sağlayacak. Bu yazıda, AKB’nin Türkiye’deki faaliyetlerinin ne anlama geldiğini, statü değişikliğinin önemini, sağlanacak finansman imkanlarını ve bu gelişmenin Türkiye ekonomisine olası etkilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Statü Değişikliğinin Önemi ve Hızlı Tamamlanan Süreç: Türkiye’nin Artan Etkisi

Türkiye’nin AKB’deki statüsünün değişmesi, Bankanın 59 yıllık tarihinde bir ilk olma özelliği taşıyor. Bu değişiklik, Türkiye’nin yoğun diplomatik çabaları ve ekonomi programına duyulan güven sayesinde sadece 4,5 ay gibi kısa bir sürede tamamlandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıklamasına göre, bu süreç üye ülkelerle kurulan güçlü diyaloglar ve Türkiye ekonomisine duyulan güven sayesinde geniş bir destekle başarıyla sonuçlandı. “Bölgesel üye” statüsü, Türkiye’nin AKB’nin karar alma süreçlerinde daha etkin bir rol oynamasını ve Bankanın kaynaklarından daha fazla yararlanmasını sağlayacak. Bu durum, Türkiye’nin bölgedeki ekonomik ve siyasi etkisini de artıracak.

Finansman İmkanları ve İşbirliği Alanları: Kamu ve Özel Sektör İçin Fırsatlar

AKB’nin Türkiye’de faaliyete başlamasıyla birlikte, kamu ve özel sektör, altyapı, çevre, eğitim, finans ve enerji gibi çeşitli alanlarda Bankanın uzun vadeli ve avantajlı finansman imkanlarından faydalanabilecek. Bu finansman imkanları, özellikle büyük altyapı projeleri, yenilenebilir enerji yatırımları, çevre projeleri, eğitim ve sağlık alanındaki iyileştirmeler ve KOBİ’lerin finansmanına erişimi kolaylaştırma gibi alanlarda önemli katkılar sağlayabilir. AKB’nin sağladığı finansman imkanlarının avantajları arasında uzun vadeli ödeme koşulları, düşük faiz oranları ve teknik destek yer alıyor. Bu durum, Türkiye’deki projelerin daha uygun koşullarda finanse edilmesine ve daha hızlı bir şekilde hayata geçirilmesine olanak tanıyacak.

AKB Heyetinin Türkiye Ziyareti ve Bakan Şimşek ile Görüşme: Gelecek Çalışma Programının Çerçevesi

AKB yetkililerinden oluşan bir heyet, Türkiye’deki faaliyetlerini belirlemek amacıyla kamu ve özel sektör temsilcileriyle görüşmek üzere Türkiye’yi ziyaret etti. Heyet, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile de bir araya geldi. Görüşmede, Bakan Şimşek tarafından Orta Vadeli Program kapsamında Türkiye’nin sektörel öncelikleri ve izlenen politikalar hakkında bilgi paylaşılırken, AKB heyeti tarafından ise Bankanın Türkiye’ye yönelik gelecekteki çalışma programının genel çerçevesi sunuldu. Bu görüşme, AKB’nin Türkiye’deki faaliyetlerinin stratejik yönünü belirlemesi açısından kritik öneme sahip.

Türkiye’nin Çok Taraflı Kalkınma Bankalarıyla İlişkileri ve Aktif Portföy Büyüklüğü: Güçlü İşbirlikleri

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın çok taraflı kalkınma bankaları ile kurduğu güçlü ilişkiler ve etkin proje finansmanı yönetimi sayesinde, Türkiye, tercih edilen bir kalkınma ortağı konumuna geldi. Bu kuruluşlardaki aktif portföy büyüklüğünün 35 milyar dolara ulaşması, Türkiye’nin bu alandaki başarısının önemli bir göstergesi. Bu başarı, aynı zamanda Türkiye ekonomisine duyulan güvenin de bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

AKB Hakkında Bilgiler: Bölgesel Kalkınmaya Katkı

Merkezi Manila’da bulunan AKB, 69 üyeli bir uluslararası finansal kuruluş olarak faaliyet gösteriyor. Bankanın toplam kayıtlı sermayesi 142,7 milyar dolar olurken, ödenmiş sermayesi 7,1 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin bankadaki kayıtlı sermayesi 480,7 milyon doları bulurken, bu sermaye %0,56 oy gücüne tekabül ediyor. AKB, Asya ve Pasifik bölgesindeki ekonomik ve sosyal kalkınmayı desteklemek amacıyla faaliyet gösteriyor.

Asya Kalkınma Bankası’nın Türkiye’de faaliyete başlaması, Türkiye ekonomisi için önemli bir fırsat sunuyor. “Bölgesel üye” statüsü sayesinde Türkiye, AKB’nin sunduğu finansman imkanlarından daha etkin bir şekilde yararlanabilecek ve bölgedeki etkisini artırabilecek. Bu durum, özellikle altyapı, çevre, eğitim, finans ve enerji gibi kritik alanlardaki projelerin finansmanı için önemli bir kaynak sağlayacak. AKB ile kurulan güçlü işbirliği, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasına ve bölgesel istikrarına önemli katkılar sağlayacaktır.

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) tarafından hazırlanan “Türkiye Yüzyılında Uluslararası Doğrudan Yatırımlar” kitabı, Türkiye’ye yapılan yabancı yatırımların ülke ekonomisine olan etkilerini detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Kitapta, Türkiye’nin son yıllarda uluslararası yatırımcılar için ne kadar cazip bir hale geldiği ve bu yatırımların ülkenin ekonomik büyümesine, istihdamına ve teknolojik gelişimine nasıl katkı sağladığı vurgulanıyor.

Cari Açığın Finansmanı ve İhracattaki Rolü

Kitaba göre, 2003 yılından bu yana Türkiye’ye yapılan uluslararası doğrudan yatırımlar, ülkenin cari açığının yaklaşık yüzde 40’ını finanse etti. Bu durum, yabancı yatırımların Türkiye ekonomisi için ne kadar önemli bir kaynak olduğunu gösteriyor. Ayrıca, uluslararası şirketler tarafından gerçekleştirilen ihracat, Türkiye’nin toplam ihracatının önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bu da yabancı yatırımların ülkenin dış ticaret dengesine olumlu etkilerini bir kez daha ortaya koyuyor.

İstihdam ve Teknolojik Gelişim

Yabancı yatırımlar, Türkiye’de istihdamın artmasında da önemli bir rol oynuyor. Uluslararası şirketler, ülkemizde binlerce kişiye istihdam sağlıyor ve bu sayede ekonomik büyümeye katkı sunuyor. Ayrıca, yabancı yatırımcılar Türkiye’ye yeni teknolojiler ve bilgi birikimi getiriyor. Özellikle Ar-Ge ve tasarım merkezleri aracılığıyla Türkiye’nin teknolojik gelişimi destekleniyor.

Türkiye’nin Yatırım İklimi

Türkiye, son yıllarda yatırım yapmak isteyen şirketler için daha cazip bir hale geldi. Ülkenin genç ve dinamik nüfus yapısı, stratejik konumu, büyüyen iç pazarı ve yapılan yatırımlara yönelik teşvikler, yabancı yatırımcıları cezbeden önemli faktörler arasında yer alıyor.

Geleceğe Bakış

Türkiye, “Türkiye Yüzyılı” vizyonuyla birlikte uluslararası yatırımları daha da artırmayı hedefliyor. Bu kapsamda, ülkenin yatırım ortamının iyileştirilmesi, yeni sektörlere yatırımın teşvik edilmesi ve yabancı yatırımcılara daha fazla kolaylık sağlanması gibi çalışmalar yapılıyor.

Uluslararası doğrudan yatırımlar, Türkiye ekonomisi için son derece önemli bir kaynak. Bu yatırımlar, ülkenin büyümesini, istihdamını ve teknolojik gelişimini destekliyor. Türkiye’nin geleceği için yabancı yatırımların çekilmesi ve etkin bir şekilde kullanılması büyük önem taşıyor.

2024 yılında Borsa İstanbul, başlarda rekor seviyelere ulaşsa da yılın ikinci yarısında yaşanan jeopolitik gerilimler, yüksek enflasyon ve sıkı para politikası gibi faktörlerle birlikte satış baskısına maruz kaldı. 2025 yılında ise yatırımcılar, daha farklı bir tablo bekliyor.

Merkez Bankası’nın Rolü

Merkez Bankası’nın para politikası, Borsa İstanbul’un geleceği üzerinde en belirleyici faktörlerden biri olacak. Aralık ayında beklenen ilk faiz indirimi, borsada hareketliliğe neden olabilir. Ancak, TL’nin cazibesini koruma amacıyla mevduat faizlerinin yüksek tutulması, borsadaki yükselişi sınırlayabilir.

Şirket Bilançoları ve Ekonomik Göstergeler

2024’ün ikinci yarısında şirketlerin bilançolarında gözlenen zayıflık, 2025’te yerini iyileşmeye bırakması bekleniyor. Enflasyonun düşmesi, finansman maliyetlerinin azalması ve talebin canlanması, şirket karlılıklarını olumlu etkileyebilir. Bu durum, borsada genel bir iyimserliği tetikleyebilir.

Regülasyonların Etkisi

Açığa satış yasağının kalkması ve bankaların enflasyon muhasebesinden muaf tutulması gibi düzenlemeler, borsadaki likiditeyi artırarak yabancı yatırımcı ilgisini canlandırabilir. Özellikle yabancı yatırımcıların geri dönüşü, endekste önemli bir yükseliş potansiyeli yaratabilir.

Küresel Piyasalar ve Türkiye’nin Konumu

Küresel piyasalardaki gelişmeler de Borsa İstanbul’u yakından ilgilendiriyor. ABD gibi gelişmiş ekonomilerdeki faiz artırımları dururken, Türkiye’de faiz indirimlerine başlanması, sermaye akışlarını etkileyebilir. Ayrıca, küresel ekonomideki yavaşlama veya hızlanma gibi gelişmeler de borsadaki hareketliliği belirleyecektir.

Riskler ve Fırsatlar

2025 yılında Borsa İstanbul’da yatırım yapacak olanlar için hem fırsatlar hem de riskler bulunuyor. Düşük faiz ortamı, şirket karlılıklarındaki iyileşme ve regülasyonlardaki olumlu değişiklikler, potansiyel getirileri artırabilir. Ancak, jeopolitik riskler, küresel ekonomideki belirsizlikler ve enflasyonun beklenenden daha hızlı yükselmesi gibi faktörler, piyasalarda volatiliteye neden olabilir.

2025 yılı, Borsa İstanbul için hem zorluklar hem de fırsatlarla dolu olacak bir yıl olacak. Yatırımcılar, kararlarını alırken dikkatli olmalı ve piyasaları yakından takip etmelidirler. Uzman görüşlerine başvurmak ve riskleri iyi değerlendirmek, başarılı bir yatırım yapmanın anahtarıdır.

Türkiye’nin otomotiv sektörü, 2023 yılının ilk 11 ayında önemli bir büyüme gösterdi. Özellikle Avrupa ülkelerine yapılan ihracattaki artış, sektörün lokomotif gücü olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Avrupa’ya Yüksek İhracat

Verilere göre, Türkiye’nin otomotiv ihracatının yüzde 84,5’i Avrupa ülkelerine gerçekleştirildi. Bu oran, her 5 araçtan 4’ünün Avrupa pazarına gönderildiği anlamına geliyor. Avrupa’nın zayıflayan ekonomisine rağmen Türkiye’ye olan talebin yüksek olması, sektörün sağlam temelde büyüdüğünün bir göstergesi.

Almanya ve Birleşik Krallık Başta Gelmek Üzere

Avrupa ülkeleri arasında en büyük pazar payına sahip olan ülke Almanya oldu. Almanya’yı Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve İspanya takip etti. Değer bazında en yüksek ihracat artışı ise Birleşik Krallık’ta gerçekleşti.

Doğu Avrupa’da Önemli Artış

Sırbistan, Romanya, İzlanda, Belarus ve Kosova gibi Doğu Avrupa ülkelerine yapılan ihracatta ise yüzde yüzlere varan artışlar gözlendi. Bu durum, Türkiye’nin otomotiv sektörünün coğrafi olarak çeşitlendiği ve yeni pazarlara açıldığı anlamına geliyor.

Amerika ve Afrika’da da İhracat

Avrupa dışında en büyük pazar ABD oldu. Fas ve Irak gibi Afrika ülkelerine yapılan ihracat da dikkat çekti.

Sektörün Geleceği

Türkiye’nin otomotiv sektörü, güçlü bir ihracat performansı sergileyerek ülke ekonomisine önemli katkılar sağlıyor. Avrupa pazarındaki lider konumu, sektörün geleceği açısından umut verici bir tablo çiziyor. Ancak küresel ekonomideki belirsizlikler ve değişen tüketici tercihleri, sektörün sürekli olarak kendini yenilemesi gerektiğini gösteriyor.

Türkiye’nin otomotiv sektörü, Avrupa pazarındaki güçlü konumu sayesinde önemli bir büyüme kaydetti. Ancak sektörün geleceği için sürdürülebilirlik, teknolojik gelişmelere ayak uydurabilme ve yeni pazarlara açılma gibi konulara odaklanılması gerekiyor.

Türkiye’nin Başarılı Dönüşümü

Raporda Türkiye’ye özel olarak yapılan değerlendirmede, ülkemizin ekonomi politikalarındaki dengelenmenin önemli bir başarı olduğu vurgulandı. Bu sayede dış kırılganlıklar azalırken, piyasa algısında da iyileşme gözlemlendi. Ancak, yüksek ve inatçı enflasyonun hala önemli bir sorun olduğu belirtildi.

Türkiye’nin Karşısındaki Zorluklar ve Beklentiler

• Enflasyonla Mücadele: Raporda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürmek için sıkı para politikasını sürdürmesi gerektiği vurgulandı. Bütçe açığının azaltılması ve rasyonel gelir politikalarının uygulanması da enflasyonla mücadelede önemli rol oynayacak.
• Politikaların Tutarlılığı: Fitch Ratings, Türkiye’de politikaların tutarlılığının artmasını bekliyor. Bu durum, hem yerli yatırımcıların hem de yabancı yatırımcıların güvenini artırarak ekonomik büyümeyi destekleyecek.
• Dış Finansmana Erişim: Türkiye’nin dış finansmana erişimindeki iyileşmenin sürmesi, ekonomik büyüme için önemli bir destek sağlayacak.

Doğu Avrupa’nın Geleceği

Rapora göre, Doğu Avrupa bölgesinde 2025 yılında Türkiye’nin yeniden dengelenme süreci ve politikalarının devamlılığı, enflasyonu düşürme, para politikasının güvenirliğinin yeniden inşasına devam etme ve dış finansmana erişimdeki iyileşmenin sürdürülmesi gibi konular önemli bir yer tutacak.

Fitch Ratings’in raporu, Türkiye ekonomisinin doğru yönde ilerlediğini gösteriyor. Ancak, yüksek enflasyon ve jeopolitik riskler gibi bazı zorlukların üstesinden gelinmesi gerekiyor. Politikaların tutarlı bir şekilde uygulanması ve enflasyonun kontrol altına alınması, Türkiye’nin ekonomik büyümesini daha da güçlendirecek.

Türkiye, dünyanın önde gelen domates üreticilerinden biri olmasına rağmen, 2023 yılında domates ihracatında bir düşüş yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, yılın ilk 10 ayında gerçekleşen 361 milyon dolarlık domates ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,41 oranında azaldı. Bu durum, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir tabloyu işaret ediyor.

Batı Akdeniz Bölgesi’nin Önemi

Türkiye’deki domates üretiminin büyük bir kısmı, Antalya, Isparta ve Burdur gibi illeri kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nde gerçekleştiriliyor. Bu bölgedeki üreticiler, yılın 12 ayı boyunca domates üretimi yaparak hem iç tüketimi karşılıyor hem de önemli miktarda ihracat gerçekleştiriyor. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) üyesi firmalar, Türkiye’nin toplam domates ihracatının yaklaşık yüzde 43’ünü gerçekleştiriyor.

İhracatta Düşüşün Nedenleri

Domates ihracatındaki düşüşün çeşitli nedenleri bulunuyor:

• Küresel Ekonomik Durum: Dünya genelindeki ekonomik yavaşlama, tüketici harcamalarını azaltarak tarım ürünlerine olan talebi düşürdü.
• Rekabet: Türkiye’nin yanı sıra diğer domates üreticisi ülkelerin de pazar payı kazanmak için çaba göstermesi, rekabeti artırdı.
• Lojistik Sorunlar: Pandemi sonrası yaşanan lojistik sorunlar ve yükselen nakliye maliyetleri, ihracatı olumsuz etkiledi.
• Klimat Değişikliği: Aşırı hava koşulları, üretimi olumsuz etkileyerek arzı azalttı ve ihracatı zorlaştırdı.

Pazar Çeşitlendirmesi

Türkiye, domates ihracatını daha da çeşitlendirmek için farklı pazarlara yönelmeye çalışıyor. Rusya, bir dönem Türkiye’nin en büyük domates pazarlarından biri olmasına rağmen, son yıllarda bu ülkenin kendi üretimi artması nedeniyle önemi azaldı. Bunun yerine Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan gibi ülkeler, Türkiye’nin domates ihracatında daha büyük paya sahip oldu.

Geleceğe Dair Beklentiler

Türkiye’nin domates ihracatını artırmak için çeşitli stratejiler geliştirmesi gerekiyor. Bu stratejiler arasında şunlar yer alıyor:

• Üretim Kalitesini Artırmak: Üretimde modern teknolojiler kullanarak ürün kalitesini artırmak ve uluslararası standartlara uygun hale getirmek.
• Pazar Araştırmaları: Yeni pazarlar keşfetmek ve mevcut pazarlardaki tüketici tercihlerini analiz etmek.
• Lojistik Maliyetleri Düşürmek: Lojistik altyapıyı güçlendirerek ve taşıma maliyetlerini düşürerek ihracatı daha rekabetçi hale getirmek.
• Destek Mekanizmalarını Güçlendirmek: Üreticilere finansal ve teknik destek sağlayarak üretimi artırmak ve ihracatı teşvik etmek.

Türkiye’nin domates ihracatında yaşanan düşüş, geçici bir durum olabilir. Ancak, sürdürülebilir bir büyüme için yukarıda belirtilen stratejilerin uygulanması büyük önem taşıyor.

Not Artışının Nedenleri

S&P’nin Türkiye’nin notunu yükseltmesindeki en önemli faktörlerden biri, uluslararası rezervlerdeki artış oldu. Bu durum, Merkez Bankası’nın ortodoks para politikasına geçişinin başarılı olduğunu gösteriyor. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 50’ye yükseltmesiyle enflasyon üzerindeki baskı artırıldı ve ekonomi yeniden dengelenmeye başladı.

Geleceğe Dair Endişeler

Ancak S&P, kredi notu görünümünü “durağan” olarak belirledi. Bunun nedeni, enflasyonun hala yüksek olması ve hane halkının enflasyon beklentilerinin yüksek olması. Özellikle asgari ücret artışının enflasyon üzerindeki etkisi, dikkatle takip ediliyor.

Asgari Ücret ve Enflasyon

Gill, asgari ücret artışının enflasyon hedefiyle uyumlu olması gerektiğini vurguluyor. Eğer asgari ücret artışı geçmiş enflasyonla daha uyumlu olursa, enflasyonun düşürülmesi daha zor olabilir.

Faiz İndirimleri ve Büyüme Beklentileri

S&P, Merkez Bankası’nın ilk faiz indirimini 2025’in ilk çeyreğinde yapacağını öngörüyor. Ancak, enflasyon hedeflerine ulaşılana kadar faizlerin yüksek seviyelerde kalması bekleniyor. Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3,1 büyüyeceği ve 2025’te yüzde 2,3’e yavaşlayacağı tahmin ediliyor.

S&P’nin Türkiye’ye yönelik olumlu değerlendirmesi, ülke ekonomisinin doğru yolda olduğu sinyalini veriyor. Ancak enflasyonla mücadele ve ekonomik istikrarın sağlanması için daha yapılacak çok iş var. Özellikle asgari ücret artışları, faiz politikaları ve hükümetin maliye politikaları, enflasyon hedeflerine ulaşmada kritik rol oynayacak.