Batı Akdeniz’in Domates İhracatı Liderliği
Türkiye, dünyanın önde gelen domates üreticilerinden biri olmasına rağmen, 2023 yılında domates ihracatında bir düşüş yaşadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, yılın ilk 10 ayında gerçekleşen 361 milyon dolarlık domates ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,41 oranında azaldı. Bu durum, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karmaşık bir tabloyu işaret ediyor.
Batı Akdeniz Bölgesi’nin Önemi
Türkiye’deki domates üretiminin büyük bir kısmı, Antalya, Isparta ve Burdur gibi illeri kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nde gerçekleştiriliyor. Bu bölgedeki üreticiler, yılın 12 ayı boyunca domates üretimi yaparak hem iç tüketimi karşılıyor hem de önemli miktarda ihracat gerçekleştiriyor. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) üyesi firmalar, Türkiye’nin toplam domates ihracatının yaklaşık yüzde 43’ünü gerçekleştiriyor.
İhracatta Düşüşün Nedenleri
Domates ihracatındaki düşüşün çeşitli nedenleri bulunuyor:
- Küresel Ekonomik Durum: Dünya genelindeki ekonomik yavaşlama, tüketici harcamalarını azaltarak tarım ürünlerine olan talebi düşürdü.
- Rekabet: Türkiye’nin yanı sıra diğer domates üreticisi ülkelerin de pazar payı kazanmak için çaba göstermesi, rekabeti artırdı.
- Lojistik Sorunlar: Pandemi sonrası yaşanan lojistik sorunlar ve yükselen nakliye maliyetleri, ihracatı olumsuz etkiledi.
- Klimat Değişikliği: Aşırı hava koşulları, üretimi olumsuz etkileyerek arzı azalttı ve ihracatı zorlaştırdı.
Pazar Çeşitlendirmesi
Türkiye, domates ihracatını daha da çeşitlendirmek için farklı pazarlara yönelmeye çalışıyor. Rusya, bir dönem Türkiye’nin en büyük domates pazarlarından biri olmasına rağmen, son yıllarda bu ülkenin kendi üretimi artması nedeniyle önemi azaldı. Bunun yerine Romanya, Ukrayna ve Bulgaristan gibi ülkeler, Türkiye’nin domates ihracatında daha büyük paya sahip oldu.
Geleceğe Dair Beklentiler
Türkiye’nin domates ihracatını artırmak için çeşitli stratejiler geliştirmesi gerekiyor. Bu stratejiler arasında şunlar yer alıyor:
- Üretim Kalitesini Artırmak: Üretimde modern teknolojiler kullanarak ürün kalitesini artırmak ve uluslararası standartlara uygun hale getirmek.
- Pazar Araştırmaları: Yeni pazarlar keşfetmek ve mevcut pazarlardaki tüketici tercihlerini analiz etmek.
- Lojistik Maliyetleri Düşürmek: Lojistik altyapıyı güçlendirerek ve taşıma maliyetlerini düşürerek ihracatı daha rekabetçi hale getirmek.
- Destek Mekanizmalarını Güçlendirmek: Üreticilere finansal ve teknik destek sağlayarak üretimi artırmak ve ihracatı teşvik etmek.
Türkiye’nin domates ihracatında yaşanan düşüş, geçici bir durum olabilir. Ancak, sürdürülebilir bir büyüme için yukarıda belirtilen stratejilerin uygulanması büyük önem taşıyor.